ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΘΕΣΗΣ Ή ΣΤΙΓΜΑ ΑΠΟ ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ (DEAD RECΚONING)

Στίγμα από αναμέτρηση είναι η διαδικασία υπολογισμού της παρούσας θέσης προβάλλοντας επί του εδάφους (χάρτη), τη πορεία και τη ταχύτητα από ένα γνωστό σημείο που περάσαμε. Χρησιμοποιείται επίσης για τον υπολογισμό των επόμενων σημείων από το γνωστό παρόν σημείο. Είναι ένα κατά προσέγγιση σημείο διότι δεν επιτρέπει τον υπολογισμό της έκπτωσης από την πορεία, τα ρεύματα, το λάθος του πηδαλιούχου, το λάθος της πυξίδας και οποιεσδήποτε εξωτερικές επιδράσεις.

Ο πλοηγός χρησιμοποιεί αυτή τη μέθοδο για να υπολογίσει

Α. Την ανατολή και την δύση του ηλίου.

Β. Τον χρόνο άφιξης και σε πόσο χρόνο θα δει τους φάρους.

Γ. Να επαληθεύσει την ακρίβεια των ηλεκτρονικών πληροφοριών για την θέση του.

Δ. Να προβλέψει ποια αστέρια θα είναι διαθέσιμα για παρατηρήσεις.

Η πλέον σπουδαία χρήση του είναι η πρόβλεψη του επόμενου σημείου του πλοίου στο άμεσο μέλλον για να αποφύγει επικίνδυνες καταστάσεις.

Ο πλοηγός ελέγχοντας συχνά την θέση του, αξιολογεί τους εξωτερικούς παράγοντες που επιδρούν πάνω στο πλοίο, όπως τα ρεύματα, τον άνεμο και τα λάθη πορείας και του δίνει την δυνατότητα να τηρεί την σωστή πορεία του, κάνοντας τις απαιτούμενες διορθώσεις.

Ο πλοηγός γνωρίζοντας την θέση του στις  09.00 και χρησιμοποιώντας την πορεία και την ταχύτητα υπολογίζει το σημείο του στις 09.30 και 10.00

Πριν την ανακάλυψη της σεληνιακής απόστασης (Lunar Distance) και του ναυτικού χρονομέτρου, το dead reckoning ήταν η κύρια μέθοδος για την εύρεση του γεωγραφικού μήκους, που ήταν διαθέσιμη στους ναυτικούς, όπως στον Χριστόφορο Κολόμβο και στον John Cabot για τα Ατλαντικά τους ταξίδια.

ΣΕΛΗΝΙΑΚΗ ΑΠΟΣΤΑΣΗ LUNAR DISTANCE

Κατά την αστροναυτιλία, σεληνιακή απόσταση, είναι η γωνία μεταξύ της σελήνης και κάποιου άλλου αστέρα. Ο πλοηγός γνωρίζοντας την σεληνιακή απόσταση και χρησιμοποιώντας το ναυτικό ημερολόγιο είναι σε θέση να υπολογίσει την ώρα Greenwich. Κατόπιν  μπορεί να βρει το γεωγραφικό μήκος του, χωρίς την χρήση του χρονομέτρου.

Ο λόγος που χρησιμοποιούσαν την σεληνιακή απόσταση ήταν ότι στην αστροναυτιλία η ακριβής γνώση της ώρας Greenwich και η θέση ενός η πολλών αστέρων ναυτιλίας ήταν ζωτικής σημασίας για τον υπολογισμό του γεωγραφικού πλάτους και μήκους. Δεν είχαν όμως αξιόπιστα χρονόμετρα παρά προς το τέλος του 18^ου αιώνα. Για τον λόγο αυτό χρησιμοποιούσαν την σεληνιακή απόσταση για να βρουν την ώρα Greenwich.

Η μέθοδος βασίζεται στην σχετικά γρήγορη κίνηση της σελήνης στον ουρανό πραγματοποιώντας μια πλήρη περιστροφή 360 μοιρών σε 27.3 ήμερες.

Εάν λοιπόν κάνουμε τους μαθηματικούς υπολογισμούς θα δούμε ότι η σελήνη σε  1 ώρα κινείται μισή (0,5) μοίρα.

27.3 ημέρες x 24 ώρες =655.2 ώρες.   360 μοίρες /655.2 = 0.5 της μοίρας. Περίπου όση είναι η διάμετρος της.

Χρησιμοποιώντας τον εξάντα ο πλοηγός μετρά με μεγάλη ακρίβεια την γωνία μεταξύ της σελήνης και κάποιου άλλου αστέρα. Αυτό μπορεί να είναι ο ήλιος, ή κάποιο από τα 57 φωτεινά αστέρια που βρίσκεται κοντά στην σελήνη. Εκείνη την στιγμή οποιοσδήποτε βρίσκεται στην επιφάνεια της γης που μπορεί να δει τα 2 ουράνια σώματα (σελήνη και αστέρι), θα παρατηρήσει την ίδια γωνία αφού κάνει διόρθωση της παράλλαξης.

Κατόπιν ο παρατηρητής συμβουλεύεται τους πίνακες της σεληνιακής απόστασης και τους χρόνους που αυτοί θα πραγματοποιηθούν. Συγκρίνοντας τους πίνακες  βρίσκει την ώρα Greenwich. Με γνωστή πλέον την ώρα Greenwich, αλλά και την τοπική ώρα, είναι εύκολο να βρει το γεωγραφικό του μήκος.

Τελειώνοντας αυτό το Κεφάλαιο με την ναυτιλία των άστρων και αποκομίζοντας μια ιδέα, μια μυρωδιά, όπως λέμε στην καθημερινότητα μας, για τους ναυτίλους εκείνης της εποχής ,εγώ προσωπικά αισθάνομαι μεγάλο σεβασμό.

Σημείωση: Επικοινώνησα με έναν γνωστό μου καπετάνιο, συνταξιούχο, και τον ρώτησα πόσος χρόνος χρειάζεται για να βγάλει το στίγμα του ένας πλοηγός και μου είπε: Αν είναι έμπειρος περίπου 10 λεπτά . Αυτό γινόταν πολύ νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα, πριν βγει ο ήλιος για να βλέπουμε τα αστέρια και λίγο πριν σκοτεινιάσει για να βλέπουμε τον ορίζοντα .Αν είχε κύμα η συννεφιά δεν μπορούσαμε να βγάλουμε στίγμα.

Και όμως με αυτό το σύστημα πορευθήκαμε για πολλούς αιώνες.