ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΑΚΤΙΚΗ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ ΣΤΡΑΤΟΥ ΤΟΥ ΣΟΒΙΕΤΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ (Δεκ 1979 – Φεβ 1989)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Όταν ξεκίνησα να ψάχνω και να καταγράφω τις κυριότερες επιχειρήσεις στις οποίες έλαβε μέρος η Αεροπορία Στρατού, είτε ως αυτοτελές σύνολο, είτε ως οπλικό σύστημα (ελικόπτερα), είχα και έχω σκοπό να βρω και να καταγράψω το πώς τελικά χρησιμοποιήθηκαν είτε τα μέσα της Α.Σ, είτε η ίδια ως συγκροτημένο σύνολο ή/και Μονάδες της, να βρω σε ποιες από τις επιχειρήσεις ο τρόπος χρησιμοποίησής της απέδωσε και σε ποιες όχι, να βρω τι έχουν πει για το γιατί πέτυχε και γιατί όχι, αλλά όλα αυτά για τις ΑΣ του Δυτικού κόσμου και κυρίως της Γαλλίας και της Αμερικής.

Πάντα όμως είχα την σκέψη αλλά και την περιέργεια, να βρω τι κάνουν ή καλύτερα τι έκαναν, για όλα τα παραπάνω, οι Σοβιετικοί, της πρώην ΕΣΣΔ.

Νομίζω ότι μία από τις πιο μεγάλες και σχετικά πρόσφατες επιχειρήσεις των Σοβιετικών, είναι οι επιχειρήσεις τους – σχεδόν δέκα χρόνια – στο Αφγανιστάν.

Τα στοιχεία γύρω από την τακτική χρησιμοποίηση της Σοβιετικής Α.Σ, έγιναν γνωστά γύρω στο 1991, με 1992, περιέχονται σε  ένα πολυσέλιδο βιβλίο 394 σελίδων, το εξώφυλλο του οποίου φαίνεται παραπάνω και μπορεί όποιος από μας θέλει, να το κατεβάσει από εδώ.

Στην ουσία το βιβλίο είναι μία μετάφραση ενός Σοβιετικού εγχειριδίου με τίτλο ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΟΒΙΕΤΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΣΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΟΥ ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ (Combat Actions of Soviet Forces in the Republic of Afghanistan), που διδασκόταν στα πλαίσια των μαθημάτων της ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ, στην Ακαδημία Συνδυασμένων Επιχειρήσεων Frunze (Frunze Combined Arms Academy) της Μόσχας. (Περισσότερα γι αυτήν, εδώ και εδώ).

Από αυτό λοιπόν το βιβλίο, που είναι και η πιο επίσημη πηγή πληροφοριών θα προσπαθήσω να σταχυολογήσω, ότι αφορά στην τακτική χρησιμοποίηση της Α.Σ και των ελικοπτέρων από την Σοβιετική πλευρά.

Πριν από όλα να κάνουμε μία εισαγωγή πρώτα στην γενική οργάνωση της Σοβιετικής Αεροπορίας Στρατού και μετά να πούμε λίγα ιστορικά στοιχεία του  πολέμου της ΕΣΣΔ στο Αφγανιστάν.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΓΕΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ ΣΤΡΑΤΟΥ.

• Η Αεροπορία Στρατού στην ΕΣΣΔ, ανήκε στην Πολεμική της Αεροπορία. Η Σοβιετική Π.Α, χώριζε τα αεροπορικά της μέσα και δραστηριότητες σε Στρατηγική Αεροπορία, Αεροπορία των πρόσω που είχε Μονάδες με αεροσκάφη καταδίωξης και βομβαρδισμού, Αεροπορία Στρατού και Μεταφορική Αεροπορία.

Το Σοβιετικό Α/Φ ΕΑΥ Su-25TM έμφορτο με τα πυρομαχικά που φέρει (από το εξωτερικό προς την άτρακτο): Βλήματα R-73, R-77, 8*Vikhr, Kh-29T, Kh-58..

Η Αεροπορία Στρατού περιελάμβανε ελικόπτερα μεταφορικά, γενικής χρήσεως και εξοπλισμένα/επιθετικά και το αεροσκάφος σταθερών πτερύγων SU-25, (εδώ μπορούμε να δούμε ένα βίντεο που μας δείχνει τα χαρακτηριστικά του), καθαρά για αποστολές Εγγύς αεροπορικής Υποστήριξης. Η Α.Σ, μετά τη λήξη του Σοβιετικο- αφγανικού Πολέμου, έφυγε από την Π.Α και έγινε τμήμα των χερσαίων δυνάμεων.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΛΑΙΣΙΩΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΤΗΣ ΕΣΣΔ ΣΤΟ ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ

• Τώρα ο πόλεμος των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν, που διήρκεσε εννέα χρόνια, έγινε μεταξύ των σοβιετικών δυνάμεων που αναπτύχθηκαν στην περιοχή και των αντικυβερνητικών ανταρτών Mujahideen, οι οποίοι μάχονταν για την ανατροπή της κυβέρνησης του Αφγανιστάν που ανήκε στο Μαρξιστικό Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα του Αφγανιστάν (Marxist People’s Democratic Party of Afghanistan PDPA).
• Το κυβερνητικό κόμμα υποστήριζαν οι Σοβιετικοί ενώ τους αντάρτες Mujahideen, οι ΗΠΑ και το Πακιστάν.
• Η πρώτη ανάπτυξη Σοβιετικών στρατευμάτων της 40ης Σοβιετικής Στρατιάς στα εδάφη του Αφγανιστάν έγινε στις 25 Δεκ 1979 και τα τελευταία στρατεύματα αποχώρησαν από το Αφγανιστάν στις 2 Φεβ 1989.

• Η ανάπτυξη των Σοβιετικών στρατευμάτων, που σχεδιαγραμματικά φαίνεται παραπάνω, ξεκίνησε στις 25 Δεκ 1979, με την διείσδυση από Βορρά του 4ου Αεροκίνητου Τάγματος (4th Air Assault Battalion), ενισχυμένο από το 154ο Ανεξάρτητο Απόσπασμα Καταδρομών (154th Separate Spetsnaz Detachment).

• Το 4^ο Αεροκίνητο Τάγμα, αφού διήνυσε 279 μίλια μέσω των  Mazar-i-Sharif, Kunduz, και Puli Khumri, κατέλαβε μέσα σε 18 ώρες, την στρατηγική θέση της διάβασης Salang Pass, εξασφαλίζοντας έτσι τη προέλαση των Σοβιετικών δυνάμεων προς την Kabul.(λεπτομέρειες στο παραπάνω σκαρίφημα).

• Για να πάρουμε μια ιδέα για το που έγιναν οι ενέργειες στην έναρξη των επιχειρήσεων η παραπάνω φωτογραφία, δείχνει ένα από τα στενότερα σημεία της διάβασης.
• Το πρωί της 27 Δεκ 1979, η 103η  Μεραρχία Αλεξιπτωτιστών  (103rd Guards Airborne Division Vitebsk), προσγειωνόταν στο Α/Δ της πόλης Bagram.
• Τα Σοβιετικά στρατεύματα που αρχικά αποστολή τους ήταν η φύλαξη των πόλεων και των κοινωφελών εγκαταστάσεων, δεν κατόρθωσαν πλήρως να ελέγξουν τις ενέργειες των ανταρτών  Mujahideen και τελικά αναγκάσθηκαν να εμπλακούν σε κανονικές επιχειρήσεις εναντίον όλων εκείνων των δυνάμεων – που αν και όχι πάντα συνεργαζόμενες – χαρακτηρίζονταν ως αντί-κομμουνιστικές.
• Το έδαφος του Αφγανιστάν (σήμερα βέβαια ευρέως γνωστό από την πρόσφατη εμπειρία των δυτικών), αποτελούσε έναν από τους κυριότερους παράγοντες των δυσκολιών που αντιμετώπιζαν τα Σοβιετικά στρατεύματα.
• Η  40η Σοβιετική Στρατιά που είχε την ευθύνη της εισβολής και των επιχειρήσεων, με μια οργάνωση καθαρά τυπική της εποχής του ψυχρού πολέμου αποτελούνταν από 2 ΜΚ ΜΠΖ, 1 ΑΚΝ Μεραρχία, 1 Μεραρχία Αλεξ/στών και από Ανεξάρτητα Συντάγματα ΠΖ, με σύνολο 52.00 άνδρες, είχε εκτιμηθεί ότι ήταν ικανή να εξασφαλίσει την ειρήνη στο Αφγανιστάν. Η δομή της και η εκπαίδευσή της, ήταν για άλλου είδους θέατρο επιχειρήσεων και όχι για επιχειρήσεις εναντίον ανταρτών. Από την άλλη μεριά οι Μονάδες της και τα Επιτελεία  της, δεν ήταν οργανωμένα, εξοπλισμένα  και εκπαιδευμένα για τέτοιου είδους αγώνα, έναν ανταρτοπόλεμο. Τα ΤΟΜΑ και τα ΤΘ – που μπορεί να ήταν το κατάλληλο υλικό για να αντιμετωπισθούν οι Δυτικοί στις αναπεπταμένες πεδιάδες της Κεντρικής Ευρώπης-  αποδείχθηκαν τελείως ακατάλληλα   σε τόσο διακεκομμένο και ορεινό έδαφος.

• Οι Μονάδες των Σοβιετικών Δυνάμεων που μπορεί να πει κανείς ότι ήταν αποτελεσματικές όλα εκείνα τα εννέα χρόνια επιχειρήσεων, ήταν το πυροβολικό των Σοβιετικών και οι Μονάδες ελικοπτέρων – κάθε τύπου – και αεροσκαφών ΕΑΥ της Αεροπορίας Στρατού, που χρησιμοποιήθηκαν είτε για Αεροκίνητες επιχειρήσεις, είτε για από αέρος καταδρομικές ενέργειες.
• Μέχρι το 1986, η δύναμη της 40^ηςΣοβιετικής Στρατιάς αυξήθηκε σε 108.000 άνδρες, όσοι επάνδρωναν πλέον τις 4 Μεραρχίες, τις 5 Ανεξάρτητες Ταξιαρχίες, τα 4 Ανεξάρτητα Συντάγματα ΠΖ και τα 6 Ανεξάρτητα Τάγματα Ειδικών Δυνάμεων.
• Στα 1988, ο τότε Πρόεδρος της ΕΣΣΔ, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, που ονόμαζε την κατάσταση στο Αφγανιστάν ‘’πληγή που αιμορραγεί’’, διέταξε τη ν αποχώρηση των Σοβιετικών στρατευμάτων από τη χώρα.
• Μέσα στα δέκα περίπου χρόνια της εκστρατείας, τα στοιχεία των απωλειών, φέρουν 13.833 νεκρούς, 49,985 τραυματίες και 311 αγνοούμενους. Το 14,3% αυτών ήταν Αξιωματικοί, 1 στους 8 άνδρες τελικά ήταν απώλεια υγείας, μάχης ή μη μάχης.

Και η ειρωνεία της Ιστορίας, ή η βλακεία των συμφερόντων των Μεγάλων δυνάμεων:

Ένας από τους σημαντικότερους ηγέτες των ανταρτών που πολεμούσαν την ‘’Σοβιετική καταπίεση’’ του Αφγανιστάν, που υποστηριζόταν από την Δύση, ήταν και ο Osama Bin-Laden. Η ρώσικη παροιμία ‘’μη σκάβεις τον λάκκο του αλλουνού, γιατί μπορεί να πέσεις εσύ μέσα’’ φαίνεται να επαληθεύεται πλήρως στην περίπτωση αυτή.

Ας ξαναγυρίσουμε τώρα στο βιβλίο που λέγαμε στην αρχή,  οι μεταφραστές του οποίου έχουν κάνει μια πολύ καλή δουλειά, προσθέτοντας μετά τη μετάφραση των σοβιετικών και τα δικά τους σχόλια. Από τις 394 σελίδες θα πάρουμε μόνο στοιχεία που αφορούν την κάθε είδους τακτική χρησιμοποίηση των ελικοπτέρων, θέμα που μας ενδιαφέρει εξάλλου.Το βιβλίο είναι χωρισμένο στις παρακάτω ενότητες-κεφάλαια:

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΣΟΒΙΕΤΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ & ΤΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΤΗΣ ΛΑΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΑΡΤΩΝ ΜΟΥΖΑΧΕΝΤΙΝ.

ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΟΥ ΠΕΖΙΚΟΥ (combined arms).

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΟΠΛΩΝ ΜΑΧΗΣ (airborne, air assault, artillery, armor, and army aviation).

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΟΠΛΩΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΕΩΣ ΜΑΧΗΣ (reconnaissance, engineers, combat security, and chemical).

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Δ.Μ (supply, maintenance, transportation, finance, post exchange, housing, and medical).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.

Από το 6ο λοιπόν κεφάλαιο, που αναλύει τις τακτικές που εφαρμόσθηκαν από τα Όπλα Μάχης, σταχυολογούμε λίγα που μας ενδιαφέρουν, για τις τακτικές της Αεροπορίας Στρατού.

Ένα χρόνο πριν την εισβολή της ΕΣΣΔ στο Αφγανιστάν, η πολεμική της αεροπορία, εκτελούσε αναγνωριστικές πτήσεις στα σύνορα με το Αφγανιστάν για συλλογή πληροφοριών. Μάλιστα πολλές φορές, με τα εθνικά διακριτικά της Λαϊκής Δημοκρατίας του Αφγανιστάν Ε/Π, εκτελούσαν και μέσα στο FIR αυτού, αναγνωριστικές πτήσεις, και για βελτίωση της τακτικής τους.

Στις επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν  οι σοβιετικοί χρησιμοποίησαν ότι πιο εξελιγμένο οπλικό σύστημα διέθεταν όπως, ηλεκτρονικούς ακουστικούς αισθητήρες και αισθητήρες που λειτουργούσαν με τις δονήσεις του βηματισμού,  για την ανίχνευση-προειδοποίηση των κινούμενων Μουζαχεντίν, σε αποστάσεις μέχρι και 20 χιλιομέτρων. Συνδύαζαν τις πληροφορίες από τους αισθητήρες αυτούς με τα πυρά ΠΒ με θαυμαστά αποτελέσματα. Επίσης χρησιμοποίησαν ναρκοπέδια που ενεργοποιούνταν ασύρματα και από απόσταση, συσκευές νυκτερινής σκόπευσης και όρασης και ένα μεγάλο αριθμό φορητού οπλισμού με σιγαστήρες.

• • • • Τα επιθετικά τους ελικόπτερα και τα αεροσκάφη ΕΑΥ, καθώς επίσης και οι καλά εκπαιδευμένες Μονάδες Ειδικών Δυνάμεων  (Spetsnaz), είχαν τεράστια θετικά αποτελέσματα εναντίον των ανταρτών Μουζαχεντίν, οι οποίοι ας σημειωθεί είχαν πολλές απώλειες και το ηθικό τους άρχιζε να πέφτει.Μέχρι που ήρθε το 1985, χρονιά αποφάσεων και εξελίξεων. Ο Πρόεδρος Γκορμπατσόφ, έδωσε εντολή να τελειώνουν με τον πόλεμο μέσα στη χρονιά αλλά και οι αντάρτες Μουζαχεντίν απέκτησαν  τον ατομικό Α/Α αμερικάνικο πύραυλο Stinger που άλλαξε δραματικά υπέρ τους, τις μέχρι τότε ισορροπίες.
        

        Στην εικόνα αντάρτες Μουζαχεντίν της φυλής Pashtun το 1980 στην περιοχή Kunar του Αφγανιστάν, πάνω σε ένα καταστραμμένο ρωσικό Ε/Π.

        (ΠΗΓΗ)

         Τα μέχρι τότε κυρίαρχα αεροσκάφη και ελικόπτερα  των σοβιετικών, αναγκάστηκαν να επιχειρούν από μεγαλύτερα ύψη, χάνοντας έτσι την αποτελεσματικότητα των οπλικών τους συστημάτων.

        

        Οι Σοβιετικοί ανάπτυξαν στο Αφγανιστάν γύρω στα 500-600 Ε/Π διαφόρων τύπων από τα οποία εκτιμάται ότι τα 250 ήταν επιθετικά Ε/Π.

        Από τις πρώτες μάχιμες αποστολές, φάνηκε ότι τα ελικόπτερα της σοβιετικής Ρωσίας, μπορούσαν να αναλαμβάνουν και να εκτελούν με επιτυχία μία πλειάδα αποστολών, όπως υποστήριξη με πυρά, εκτέλεση αεροκινήτων επιχειρήσεων και εκτέλεση ειδικών αποστολών.

        Τις αποστολές αυτές οι Σοβιετικοί έφεραν σε πέρας με τα αεροπορικά μέσα (ελικόπτερα) που θα δούμε συνοπτικά παρακάτω.

        Ο ΣΤΟΛΟΣ ΤΩΝ Ε/Π ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗΣ Α.Σ

        Η Σοβιετική Α.Σ στο στόλο της είχε τριών ειδών ελικόπτερα:

        1. Το ελικόπτερο Mi-24 σοβιετικής κατασκευής και προελεύσεως, ήταν ένα επιθετικό Ε/Π, που αναλάμβανε αποστολές,  παροχής Ε.Α.Υ στις επίγειες Μονάδες-Τμήματα και καταστροφής επίγειων στόχων (κυρίως κινούμενων), σε όλο το εύρος και μήκος της περιοχής επιχειρήσεων.

        

      Ο τύπος αυτός του Ε/Π χρησιμοποιήθηκε επίσης και εκτέλεση αποστολών επιθετικών αναγνωρίσεων, για εκτέλεση ειδικών αποστολών και για τη στρώση από αέρος, ναρκοπεδίων κυρίως με νάρκες κατά προσωπικού PFM-1, όπως η εικονιζόμενη.

      

      Δύο Mi-8MT των σοβιετικών στρατευμάτων (OKSVO) στο Αφγανιστάν.Ο διάδρομος του αεροδρομίου της Καμπούλ τον χειμώνα 1986.

      ΠΗΓΗ

      2. Ένας δεύτερος τύπος ελικοπτέρου των Σοβιετικών ήταν το Ε/Π Mi-8 MT. Ένα εξοπλισμένο μεταφορικό ελικόπτερο που χρησιμοποιήθηκε για την διεξαγωγή αεροκίνητων επιχειρήσεων, για την μεταφορά ανδρών και υλικών για την προσβολή στόχων εδάφους και για την εκτέλεση ειδικών αποστολών.

      

      3. Ένας άλλος τύπος Ε/Π ήταν το βαρύ μεταφορικό Ε/Π Mil Mi-6. Με μεταφορική ικανότητα 12 μετρικών τόνων, χρησιμοποιήθηκε για εκτέλεση αερομεταφορών προσωπικού, εφοδίων και υλικών, αλλά και ως ελικόπτερο κινητής μονάδας μεταφοράς καυσίμων. Για την αυτοπροστασία του έφερε ένα βαρύ πολυβόλο.

    

    Στη φωτογραφία ένα ελικόπτερο Mi-8VPK (ονομασία NATO – Hip-D, a.k.a. Mi-9VzPU). Ένα σπάνιο Ε/Π (‘Hip-D’) εναέριος σταθμός διοικήσεως, με πολύ παράξενες αντένες αναρτημένες στους πλαϊνούς πυλώνες.

    ΠΗΓΗ

    4. Τέλος χρησιμοποιήθηκε και ένας μικρός αριθμός ελικοπτέρων Mi-9 VZPU, ως εναέριοι σταθμοί διοικήσεων, για τον έλεγχο, συντονισμό και διεύθυνση των επιχειρήσεων. Mi-8VPK (NATO – Hip-D, a.k.a. Mi-9VzPU)

    

    

    Τα μεταφορικά ελικόπτερα της Σοβιετικής Α.Σ, ήταν εξοπλισμένα, ή μπορούσαν να εξοπλισθούν με μία πληθώρα οπλικών συστημάτων, ανάλογα με το είδος της αποστολής που αναλάμβαναν. Η βασική διαμόρφωση των οπλικών συστημάτων περιελάμβανε εκτοξευτήρες μη κατευθυνόμενων ρουκετών, πολυβόλα και εκτοξευτήρες βομβίδων.

    

    

    Για την αυτοπροστασία τους έφεραν το βαρύ πολυβόλο NSV-12, 7 «βράχος», όπως αυτό φαίνεται στη παραπάνω εικόνα και είναι μία από τις βελτιώσεις που έγιναν στα Ε/Π  Mi-8MT κατά τις επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν.

    

    

    

    Όταν τα Ε/Π αναλάμβαναν ειδικές αποστολές εξοπλιζόταν με Α/Τ κατευθυνόμενα βλήματα και με διάφορους τύπους βομβών.

    

    Οι συνθήκες πτήσεως στο Αφγανιστάν, ήταν πολύ δύσκολες. Η πλειονότητα των αεροδρομίων και των ελικοδρομίων βρισκόταν σε υψόμετρα 3.000 έως 6.000 ποδών και με πολύ σκόνη. πηγή

    

    Οι επικρατούσες θερμοκρασίες εξωτερικού περιβάλλοντος στις νότιες περιοχές της χώρας, τους καλοκαιρινούς μήνες κυμαινόταν από 45° έως 52° κελσίου [104° έως 113° Fahrenheit ] και 40° με 45° κελσίου στις βόρειες περιοχές.

    

    Η φωτογραφία δείχνει ένα πυκνό σύννεφο σκόνης να σαρώνει τα κεντρικά και νότια του Αφγανιστάν

    (20/12/2011 ΠΗΓΗ)

    Στις κεντρικές και δυτικές περιοχές του Αφγανιστάν, επικρατούσαν ισχυροί άνεμοι επιφανείας, ειδικά το δεύτερο μισό της ημέρας, που δημιουργούσαν θύελλες σκόνης που μείωναν αισθητά την ορατότητα.

    

    πηγή

     Τέλος μία άλλη περιβαλλοντική ιδιομορφία του χώρου στον οποίον επιχειρούσαν τα Ε/Π της Σοβιετικής Α.Σ ήταν οι ορεινοί όγκοι με πολύ μεγάλο υψόμετρο 9.000 με 12.000 πόδια. Τα μεγάλα υψόμετρα έχουν και βαθείες χαραδρώσεις, γεγονός που δημιουργούσε μεγάλα και ισχυρά ανοδικά και καθοδικά ρεύματα, ειδικά όταν υπήρχε άνεμος, με αποτέλεσμα η άνεση των χειριστών αλλά και οι χειριστικές ικανότητες και αυτών αλλά και των ελικοπτέρων, να επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό.

    Όλα τα παραπάνω συνέτειναν στην μειωμένη απόδοση των κινητήρων των Ε/Π και στην ανυψωτική τους ικανότητα, μείωναν την οροφή πτήσεως αυτών και προσέθεταν πολλές δυσκολίες στις απογειώσεις και στις προσγειώσεις τους. Αλλά δεν ήταν μόνο η απόδοση των Ε/Π που επηρεαζόταν από τις κλιματολογικές συνθήκες, ήταν και ο σχεδιασμός των ιχνών πτήσεως, το κατάλληλο ασφαλές ύψος πτήσεων, οι κατευθύνσεις επιθέσεων και εναέριων προσβολών, η δυνατότητα εκτέλεσης βολών από το ύψος αιωρήσεως, αλλά και οι κατευθύνσεις απαγκιστρώσεως μετά τις προσβολές των στόχων.

    

    πηγή

    

    Πλήρωμα ελικοπτέρου στον διάδρομο προσγείωσης Baraki-Barak την άνοιξη του 1987. Οι δύο άνδρες με τις κάσκες είναι οι χειριστές Ε/Π Mi8MT (πολιτική / εξαγωγική ονομασία Mi-17) του 50ου Συντάγματος των μικτών δυνάμεων OKSVO (limited contingent of Soviet troops in Afghanistan.).Στο αριστερό της φωτογραφίας ο Δεκανέας του ΣΞ Captives Ivan φορώντας αλεξίπτωτο. ( από τη προσωπική συλλογή του E. Kuvakin ).

    ΠΗΓΗ

    Τα πληρώματα των Ε/Π έφεραν μιαν απλή στολή ιπταμένου και κάσκες (ενισχυμένες) πτήσεως. Κατά τις επιχειρησιακές πτήσεις έφεραν και αλεξίσφαιρα γιλέκα, που τα πρώτα χρόνια ήταν πολύ βαριά και άβολα, αν και αργότερα το υλικό βελτιώθηκε. Επίσης ήταν εφοδιασμένα με Σ/Α ανάγκης και συλλογές επιβιώσεως. Από πλευράς οπλισμού, κάθε μέλος του πληρώματος έφερε τον προβλεπόμενο από τους ΠΟΥ, οπλισμό που συνίστατο σε ένα πιστόλι και ένα αυτόματο τυφέκιο Kalashnikov βραχείας κάνης. (Kalashnikov AKS-74U Krinkov). Οι χειριστές πολυβόλων έφεραν και αλεξίπτωτο ράχης.

    

    πηγή

     Οι εγκαταστάσεις των πληρωμάτων της Α.Σ, συνήθως βρίσκονταν μέσα στα αεροδρόμια, τα οποία φρουρούσε και εξασφάλιζε περιμετρικά προσωπικό από τις υποστηριζόμενες επίγειες Μονάδες του Σ.Ξ, ενώ την εσωτερική ασφάλεια των Μονάδων Α.Σ (φύλαξη θέσεων στάθμευσης Ε/Π και λοιπών κτιριακών εγκαταστάσεων προσωπικού), αναλάμβανε το δικό της προσωπικό.

    Οι αντάρτες Μουζαχεντίν συνήθως επιχειρούσαν σε μικρές ομάδες και συχνά μόνο την νύκτα. Ένα πολύ σοβαρό θέμα για τα πληρώματα των Ε/Π ήταν η φορεσιά τους που στην ουσία δεν διέφερε από αυτήν των απλών κατοίκων, ένα θέμα που έκανε πολύ δύσκολη την αναγνώρισή τους από τον αέρα.

    

    Τα αντιαεροπορικά τους όπλα ήταν επίσης ένας απαγορευτικός παράγοντας για τις πτήσεις. Οι Αρχηγοί των ανταρτών έδιναν μεγάλη σημασία στην προσβολή των αεροπορικών μέσων, είτε των αεροσκαφών είτε των Ε/Π, για τον απλό λόγω του ότι αυτά τα εναέρια μέσα ήταν ίσως τα μόνα που μπορούσαν να τους ξετρυπώσουν, αλλά ήταν και αποτελεσματικά όταν τους έβρισκαν. Έτσι το να καταρρίψει μια Ομάδα ανταρτών ένα ιπτάμενο μέσο, και ακόμη περισσότερο να συλλάβει το πλήρωμά του, ήταν πολύ μεγάλη επιτυχία, για την οποία είχαν θεσπισθεί αξιόλογες ανταμοιβές, από τους Αρχηγούς των διάφορων Ομάδων.

    Τα πιο διαδεδομένα αντιαεροπορικά τους όπλα ήταν:

    

    το βαρύ πολυβόλο DShK 12.7 (βλέπε παραπάνω εικόνα),

    

    Ένας Α/Τα εκτοξευτήρας RPG-7V με το τηλεσκοπικό σκοπευτικό PGO-7και μία βομβίδα PG-7VM έτοιμη για φόρτωση στον εκτοξευτήρα (της έχει τοποθετηθεί στο πίσω μέρος, το γέμισμα).

    και ο εκτοξευτήρας βομβίδων RPG-7.

    

    Αντάρτης Μουζαχεντίν με τον φορητό Α/Α πύραυλο  Strela 2

    

    Αντάρτης Μουζαχεντίν με τον φορητό Α/Α πύραυλο stinger. ΠΗΓΗ

    Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, οι αντάρτες Μουζαχεντίν άρχισαν να χρησιμοποιούν μεγάλες ποσότητες φορητών Α/Α πυραύλων Strela 2 και φορητών Α/Α πυραύλων Stinger, σε συνδυασμό και με βολές του φορητού τους οπλισμού. Η Α/Α άμυνα ήταν οργανωμένη γραμμικά και σε βάθος. Η έναρξη των πυρών όλων αυτών των όπλων γινόταν ταυτόχρονα με ένα προσυμφωνημένο σύνθημα, όταν το αεροπορικό μέσο (Α/Φ ή Ε/Π) πραγματοποιούσε βύθιση για να εκτελέσει βολή ή όταν αυτό απαγκίστρωνε μετά την άφεση του φόρτου των πυρομαχικών του. Η σε διασπορά αυτή οργάνωση της Α/Α άμυνας των ανταρτών Μουζαχεντίν, επέτρεπε στα όπλα να εκτελούν βολές προς πολλές κατευθύνσεις. Η θέση των Α/Α όπλων σπάνια βρισκόταν επί ή κοντά στις θέσεις μάχης των ανταρτών, συνήθως τα Α/Α όπλα τοποθετούνταν σε ειδικά προφυλαγμένες και κρυμμένες θέσεις, κάνοντας έτσι την ανακάλυψη και καταστροφή τους πολύ δύσκολη για τους Σοβιετικούς.

    Στα επόμενα χρόνια οι αντάρτες άρχισαν να εφαρμόζουν μια άλλη τακτική Α/Α άμυνας, που οι Σοβιετικοί ονόμασαν ‘’νομαδική ενέδρα ‘’, ή με άλλα λόγια κινητή ενέδρα, Σύμφωνα με την τακτική αυτή, τα Α/Α όπλα τοποθετούνταν είτε στις προεκτάσεις των απογειώσεων είτε των προσεγγίσεων σε αεροδρόμια και ζώνες προσγειώσεως, ή σε σημεία από όπου η διέλευση των αεροπορικών μέσων ήταν υποχρεωτική, λόγω της διαμορφώσεως του εδάφους. Για να μην γίνονται άμεσα αντιληπτές οι θέσεις τους, έβγαζαν όλα τα τροχιοδεικτικά φυσίγγια από τις ταινίες των πολυβόλων, και άλλαζαν πολύ γρήγορα και συχνά τις θέσεις των εκτοξευτήρων των φορητών Α/Α πυραύλων. Η προσβολή των αεροπορικών μέσων, γινόταν και στο Νο 1 αλλά και στα λοιπά αεροπορικά μέσα.

    Μετά από όλα αυτά, η τακτική πτήσεως των σοβιετικών Ε/Π, είχε πολλές διακυμάνσεις. Με την έναρξη των επιχειρήσεων και μέχρι το 1981, τα Ε/Π πετούσαν σε ελάχιστο επιτρεπόμενο ύψος, αλλά όσο αυξανόταν τα εχθρικά Α/Α όπλα, και ο αριθμός των καταρρίψεων αυξανόταν, το ύψος πτήσεως για την αποφυγή των πυρών αυξήθηκε στα 1500 με 2100 πόδια από το έδαφος, αν και ο αριθμός των Ε/Π που δεχόταν πυρά συνεχώς μεγάλωνε.

    Με την εμφάνιση του φορητού Α/Α πυραύλου Strella-2, στα μέσα της δεκαετίας του 1980, το ύψος πτήσεως αυξήθηκε ακόμη πιο πολύ στα 4900 με 5000 πόδια.

      

     

    Εκτός από την αύξηση του ύψους πτήσεως, για την αποφυγή των προσβολών από τους φορητούς πυραύλους, όλα τα Ε/Π εξοπλίσθηκαν με εκτροπείς καυσαερίων και με εκτοξευτήρες φωτοβολίδων. Στις παραπάνω φωτογραφίες φαίνονται στα αριστερά τα Ε/Π Mi-24 (πάνω) και Mi8 MT (κάτω), να φέρουν τους εκτροπείς, ενώ στα δεξιά φαίνονται οι ίδιοι τύποι χωρίς αυτούς.

    Με την εμφάνιση του φορητού Α/Α πυραύλου Stinger οι αντάρτες απέκτησαν την δυνατότητα να προσβάλλουν Ε/Π από απόσταση 4.800 μέτρων και σε ύψος μέχρι και τα 6.500 πόδια. Η δυνατότητα αυτή οδήγησε την Σοβιετική Διοίκηση της 40^ης Στρατιάς, να περιορίζει δραστικά τις πτήσεις Ε/Π, ειδικά την ημέρα.

    Αλλά έγιναν και άλλες ενέργειες στη προσπάθεια να εκπαιδευθούν τα πληρώματα των Ε/Π στην αποφυγή των νέων Α/Α απειλές. Η εκπαίδευσή τους ξεκινούσε σε ορεινές περιοχές της κεντρικής σοβιετικής Ασίας, πριν την τοποθέτησή τους στο θέατρο επιχειρήσεων του Αφγανιστάν. Με την τοποθέτησή τους στις Μονάδες Α.Σ στο Αφγανιστάν η εκπαίδευση συνεχιζόταν στο επίπεδο του πληρώματος, της Υπομονάδας,  και της Μονάδας. Αυτή περιελάμβανε την ενημέρωση επί της μέχρι τώρα τακτικής που χρησιμοποιούσαν οι αντάρτες σε ότι είχε σχέση με τις θέσεις που τοποθετούσαν τα Α/Α όπλα τους, και τα σημεία εκείνα στην περιοχή των επιχειρήσεων που ήταν μάλλον ύποπτα για ύπαρξη ακόμη και φορητού οπλισμού. Ένα άλλο αντικείμενο ήταν οι αναγνωριστικές πτήσεις των νέων χειριστών μαζί με παλιούς για την επισήμανση των σημείων ιδιαίτερης προσοχής και επικινδυνότητας. Η χρησιμοποίηση των συμπερασμάτων από κάθε μία προηγούμενη επιχείρηση, ήταν το πρώτο πράγμα που γινόταν, για κάθε μελλοντική.

    Κατά την διεξαγωγή τώρα των επιχειρήσεων, μεγάλη σημασία – αλλά και εκπαίδευση στον τομέα αυτόν – δινόταν στον συντονισμό των επίγειων Μονάδων με τις Μονάδες Α.Σ. Η ύπαρξη ΠΑΠ, σε κάθε επίγεια Μονάδα, που θα υποστήριζαν οι Σοβιετικές ΜΑΣ έγινε υποχρεωτική, όχι μόνο για τον κανονισμό των πυρών των επιθετικών Ε/Π, αλλά και για την καθοδήγηση και υποδοχή των μεταφορικών.

    Οι αποστολές που αναλάμβαναν οι Σοβιετικές ΜΑΣ, ήταν τριών ειδών, αποστολές βολής, αποστολές αεροκίνησης και ειδικές αποστολές.

    

    Η κύρια μέθοδος εκτέλεσης των αποστολών βολής όταν τα Ε/Π είχαν διατεθεί προς άμεση υποστήριξη επίγειας Μονάδας, ήταν η παροχή συνεχών και διαδοχικών πυρών, επί προκαθορισμένων στόχων ή στόχων ευκαιρίας. Η τακτική που εφαρμοζόταν ήταν αυτή της κυκλικής εναλλαγής των ΕΕ/Π επί του στόχου και η προσβολή του εν κινήσει σε ύψος τουλάχιστον 4.000 με 5.000 ποδών, με την μέγιστη επιτρεπόμενη ταχύτητα αέρος, για την αποφυγή προσβολής τους από τα επίγεια πυρά. Οι προσβολές των στόχων γινόταν με γωνία προσβολής 20° to 30°. Η έξοδος από την εμπλοκή του στόχου γινόταν σε ύψος 3.900 έως 3.00 ποδών και σε απόσταση μετά τη θέση του στόχου 1.000 έως 1500 μέτρων.

    

    Κατά την εκτέλεση των αποστολών αεροκινήτων επιχειρήσεων οι σοβιετικοί εφάρμοζαν ακριβώς τις ίδιες αρχές σχεδιάσεως με όσα ξέρουμε και εφαρμόζουμε και εμείς. Η παροχή πυρών υποστηρίξεως από την Αεροπορία των πρόσω με τα αεροσκάφη παροχής ΕΑΥ Su-25, αλλά και με ΕΕ/Π. Το δύσκολο σε αυτού του είδους των επιχειρήσεων ήταν η μη ύπαρξη πάντοτε κατάλληλων ΖΠ/Γ και τα μεταφορικά Ε/Π χρειαζόταν να προσγειώνονται είτε στις δύο ρόδες είτε να μένουν στην αιώρηση, πράγμα πολύ δύσκολο όταν μιλάμε για ζώνες σε υψόμετρο 8.000 και 9.000 ποδών.

    

    Σε ότι αφορά τώρα τις ειδικές επιχειρήσεις της Σοβιετικής Α.Σ αυτές συνίσταντο σε διεισδύσεις από αέρος ομάδων ειδικών δυνάμεων (Spetsnaz) στο βάθος των θέσεων των ανταρτών για λόγους αναγνώρισης, εκτέλεσης δολιοφθορών αλλά και για υποστήριξη από αέρος των ενεργειών αυτών. Για τις επιχειρήσεις αυτές απαιτούνταν λιγότερα Ε/Π αλλά Ε/Π δύο τύπων.

    Δηλαδή διατίθεντο ένα ή δύο ζεύγη επιθετικών Ε/Π και ο ανάλογος αριθμός εξοπλισμένων μεταφορικών Ε/Π. Οι ΖΠ/Γ που επιλέγονταν για την διείσδυση δεν ήταν εγγύτερα των 5 έως 8 χιλιομέτρων από τον στόχο που συνήθως ήταν είτε οικισμοί/χωριά συγκέντρωσης ανταρτών είτε δρομολόγια που χρησιμοποιούνταν από αυτούς.

    Μετά την αποβίβαση των ανδρών, τα Ε/Π επέστρεφαν είτε στην κύρια βάση τους είτε σε μία πλησιέστερη. ως προς την περιοχή κρούσεως των ειδικών δυνάμεων, σοβιετική βάση με αποστολή την άμεση απογείωση όταν και αν αυτό ζητηθεί από τον επικεφαλή των ειδικών δυνάμεων, που είχε στην άμεση δικαιοδοσία του τα Ε/Π μέχρι το πέρας της αποστολής του. Η πτήσεις για τέτοιου είδους αποστολές γινόταν κυρίως την νύκτα με συνθήκες πλήρους συσκότισης των Ε/Π. Για τη διατήρηση της συνοχής του σχηματισμού πτήσεως, υπήρχαν προκαθορισμένες ενέργειες όπως η στιγμιαία αφή κάποιου φωτός ή των φώτων ναυτιλίας των Ε/Π. Οι σχηματισμοί των Ε/Π είχαν αραιή διάταξη, με 100 έως 200 μέτρα οριζόντιο διαχωρισμό και συνήθως σε σχηματισμό είτε σε φάλαγγα είτε κλιμακηδόν αριστερά ή δεξιά.

    

    ΠΗΓΗ

     Μία πολύ ιδιαίτερη αποστολή που είχε ανατεθεί στην σοβιετική Α.Σ ήταν αυτή της ‘’αναζήτησης και καταστροφής’’ (free search and destroy) που αναλάμβαναν τα επιθετικά και τα εξοπλισμένα μεταφορικά ελικόπτερα. Οι αποστολές αυτές γινόταν τις νύκτες, σε περιοχές που απαγορευόταν η κυκλοφορία οχημάτων και πεζών και προσβαλλόταν με πυρά οτιδήποτε κινείτο. Η ανάγκη για την θέσπιση τέτοιου είδους αποστολών ξεκίνησε από την κατακόρυφη αύξηση των νυκτερινών επιθετικών ενεργειών των ανταρτών από το μέσα του 1985 περίπου.

    Τις αποστολές αυτές ανελάμβαναν τα πλέον έμπειρα πληρώματα των επιθετικών και μεταφορικών Ε/Π. Ενεργούσαν σε ζεύγη ή σε τετράδες. Όταν έβρισκαν οχήματα να κινούνται ανέφεραν το στίγμα τους στην πλησιέστερη επίγεια μονάδα που είχε την ευθύνη ελέγχου των με άδεια κινούμενων φαλάγγων/οχημάτων και εφόσον ο αναφερόμενος στόχος δεν ήταν μέσα στις καταστάσεις των αδειών για κίνηση οι ομάδες των Ε/Π εξουσιοδοτούνταν για την προσβολή και καταστροφή του στόχου.

    

    Μία από τις πιο δύσκολες αποστολές που αναλάμβαναν τα Ε/Π της σοβιετικής Α.Σ ήταν οι αεροδιακομιδές τραυματιών και θανόντων, διότι τις περισσότερες φορές αυτές γινόταν κάτω από ισχυρά εχθρικά πυρά.

    

    Τα Ε/Π της σοβιετικής Α.Σ αναλάμβαναν επίσης αποστολές έρευνας και διάσωσης αλλά και αποστολές για την μετακίνηση τεχνικού προσωπικού για επισκευές στο πεδίο. Έτσι όταν εντοπιζόταν ένα Ε/Π ή Α/φος, με κάλυψη τουλάχιστον ενός δευτέρου Ε/Π (επιθετικού ή εξοπλισμένου) γινόταν η διάσωση το προσωπικού.

    

    Για τα  Ε/Π που πάθαιναν βλάβη ή επισκευή τους γινόταν επί τόπου ή μεταφερόταν κυρίως ως εξωτερικά φορτία, σε ασφαλέστερη περιοχή, όπου και επισκευαζόταν.

    Τις παραπάνω αποστολές αναλάμβαναν κυρίως τα Ε/Π Mi-8 τα πληρώματα των οποίων έδειξαν ένα αξιοθαύμαστο κουράγιο και επαγγελματισμό, επιχειρώντας πολλές φορές κάτω από καταιγιστικά πυρά των ανταρτών.

    Πέρα από τις παραπάνω αποστολές υπήρχαν και άλλες όπως η στρώση ναρκοπεδίων από ελικόπτερα, η προσαρμογή των βολών πυροβολικού, η μεταφορά υλικών και εφοδίων και η ενάσκηση από τον αέρα Διοικήσεως και ελέγχου.

    

    Η στρώση ναρκοπεδίων από ελικόπτερα, γινόταν κυρίως από τα Ε/Π  Mi-8 HIP και Mi-24 HIND. Στο παραπάνω σχεδιάγραμμα (που το βρήκαμε εδώ), βλέπουμε ότι τα Ε/Π χρησιμοποιούσαν το σύστημα διασκορπισμού ναρκών το BCM-1 που είχε τέσσερα κάνιστρα K-29  εκτόξευσης ναρκών. Οι νάρκες ήταν οι   POM-2, PTM 3 και η  PFM-1S.

    Αυτές με λίγα λόγια ήταν οι αποστολές της σοβιετικής Α.Σ κατά τις επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν. Η γενική εντύπωση είναι ότι το προσωπικό της Α.Σ πέτυχε παρόλο το δύσκολο του εδάφους να τις φέρει σε πέρας με επιτυχία.

    

    Δεν μπορούμε όμως να μην σημειώσουμε ότι σοβαρά σφάλματα των διοικήσεων των επιτελείων αλλά και των ίδιων των πληρωμάτων Ε/Π οδήγησαν και σε αδικαιολόγητες απώλειες.

    Κατά τη διάρκεια των εννέα ετών των επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν οι συνολικές απώλειες σε Ε/Π ανήλθαν σε 329, από τις οποίες 127 ήταν επιθετικά Ε/Π, 174 εξοπλισμένα μεταφορικά και 28 μεταφορικά.

    Οι κύριες αιτίες αυτών των σοβαρών απωλειών οφείλονταν:

    • Στην πλημμελή αναγνώριση των θέσεων του εχθρού και των Α/Α όπλων,
    • Στην πλημμελή οργάνωση και διεξαγωγή των επιχειρήσεων στα επίπεδα Διοικήσεων και Επιτελείων,
    • Στην ανεπαρκή προετοιμασία των νέων χειριστών που στέλνονταν από την Σοβιετική Ένωση, στις Μονάδες στο Αφγανιστάν και
    • Στην υπερβολικά υπέρμετρη   και καταχρηστική πολλές φορές υπέρ- χρησιμοποίηση των Ε/Π και του προσωπικού της Α.Σ.

    Οι απαιτήσεις για διάθεση Ε/Π αυξανόταν δραματικά από χρόνο σε χρόνο και αυτό είχε ως αποτέλεσμα την σημαντική αύξηση του αριθμού των εξόδων του ιπτάμενου προσωπικού. Ο μέσος όρος εξόδων για το ιπτάμενο προσωπικό έφθασε στις 6 με 8 πτήσεις το 24ωρο και 600 με 800 πτήσεις τον χρόνο με πάνω από 1000 ώρες επιχειρησιακών πτήσεων. Έτσι τα πληρώματα των Ε/Π άρχισαν να εμφανίζουν διάφορα σημάδια κόπωσης, δυσκολίας στον προσανατολισμό, αυξημένη αρτηριακή πίεση  και φαινόμενα ψυχολογικής κάμψης.

    

    Όταν ένα Ε/Π καταρρίπτονταν ή λόγω βλάβης έκανε αναγκαστική στο πεδίο των επιχειρήσεων, οι πιθανότητες να τραυματισθεί ή ακόμη και να σκοτωθεί το πλήρωμα ήταν πολύ μεγάλες και αυξανόταν όσο περνούσαν  τα χρόνια και αυτό λόγω:

    • Της μη αποτελεσματικότητας των σωστικών μέσων που αυτά διέθεταν.
    • Της κακής επιβιωσιμότητας που από κατασκευής είχαν σημαντικά μέρη των Ε/Π όπως το κεντρικό μέρος της ατράκτου, το υδραυλικό σύστημα ή το σύστημα καυσίμου των Ε/Π και
    • Του φτωχού σχεδιασμού των καθισμάτων και των ζωνών ασφαλείας που σε περίπτωση πρόσκρουσης έσπαζαν.

    Τα σοβιετικά Ε/Π εκείνης της εποχής, αποδείχθηκε ότι δεν ήταν κατασκευασμένα για πτήσεις σε μεγάλα υψόμετρα και σε μεγάλες θερμοκρασίες εξωτερικού περιβάλλοντος. Ήταν πολύ βαριά και με πολύ μικτή αντιβαλλιστική προστασία.

    

    επιθετικό Ε/Π «Mi-24e». Το κύριο μέσο παροχής υποστήριξης με πυρά στις επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν.

    ΠΗΓΗ

     ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

    • Το πολύ ορεινό και διακεκομμένο έδαφος του θεάτρου των επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν, αλλά και η τακτική του ανταρτοπολέμου των Μουζαχεντίν, επέβαλαν την σε μεγάλη έκταση χρήση των μέσων της Σοβιετικής Α.Σ και την κατέστησαν ως ένα από τα κυριότερα όπλα διεξαγωγής των επιχειρήσεων των εκεί σοβιετικών Δυνάμεων    (LCOSF – Limited Contingent of Soviet Forces, είναι ο επίσημος όρος των σοβιετικών δυνάμεων που επιχειρούσαν στο Αφγανιστάν.
    • Ταυτόχρονα όλες οι αναλύσεις των επιχειρήσεων απέδειξαν ότι υπήρξαν πολύ σοβαρά προβλήματα στον τομέα της εκπαίδευσης των χειριστών Ε/Π που δεν ήταν προσανατολισμένη στο είδος του επιχειρησιακού περιβάλλοντος που θα πολεμούσαν.
    • Επίσης οι ίδιες αναλύσεις κατέδειξαν ότι υπήρχε πολύ λίγη προετοιμασία αλλά και κατανόηση από τις Διοικήσεις των επίγειων Μονάδων και των Επιτελείων τους σε θέματα οργάνωσης του συντονισμού και διατήρησή του με τις Μονάδες της Σοβιετικής Α.Σ.

  ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

  Inside the Soviet Invasion of Afghanistan

  What is the Soviet war in Afghanistan?

  Learning to Apply the Principles of Counterinsurgency Part One

  The War in Afghanistan

  The Soviet Occupation of Afghanistan

  Timeline: Soviet war in Afghanistan

  The War in Afghanistan (1979-1989) History, Tactics, Weapons

  Airborne Forces

  Russian Pilot in Afganistan