ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ κ. ΓΡΥΣΠΟΥ ΣΤΟΝ Δ. ΣΑΜΠΑΝΗ (σελ. 3η)

Συνεχίζουμε σήμερα με την 4^η σελίδα του αφιερώματος για τον Συνταγματάρχη (ΠΒ) ε.α Γρύσπο Δημήτριο. Με τη σελίδα αυτή ολικληρώνεται το αφιέρωμα στον συνάδελφο κ. Γρύσπο.

Τα ερωτήματα είναι συνέχεια των ερωτημάτων του Δ. Σαμπάνη της 3^ης Σελίδας.

 

Κ. Γρύσπο, μιλήστε μας λίγο για τους συναδέλφους σας στα ΕΠΑΡ και στην Αεροπορία Στρατού γενικότερα, του Τεχνικού Σώματος.

 

 

«… Δημήτρη ο Πατέρας σου.. Προσεκτικός χειριστής. Μου φαίνεται ήταν με την πρώτη σειρά των τεχνικών που πέταξαν. Ξέρεις γιατί; Αυτά έγιναν κατόπιν δικών μου ενεργειών. Πρώτα δεν πέταγαν οι τεχνικοί που ήταν του ΤεΣ, στην αρχή. Δεν πετάγανε, δεν ήταν ιπτάμενοι. Οπότε λέω μια μέρα. Γιατί να μην πετάν; Γιατί να κάνει αυτός-είπα με το μυαλό μου τότε-τον τεχνικό έλεγχο και να μην το εξετάζει ο ίδιος; Δηλαδή, το έκανα καλά; Ή θα σκοτωθώ; Γιατί να μην το πετάει αυτός για τη δοκιμή και να το πετάω εγώ; Οπότε ανέβηκα στο ΓΕΣ. Με είχαν καταλάβει εμένα ότι δεν χωρατεύω και γι’ αυτό χωρίς γνωριμίες, χωρίς τίποτα εκάθησα στην ΑΣ από την ημέρα που πήγα μέχρι το ’71, δηλαδή από το ’52 μέχρι το ’71, συνεχώς. Μ’ έστελναν 5-6 μήνες κάπου κάθε φορά που προαγόμουνα γιατί ήμουνα του πυροβολικού και έπρεπε να κλείσω χρόνο στο πυροβολικό, και με ξαναγυρίζανε. Δεν είχα και κανένα γνωστό, γιατί με τους ανωτέρους μου βριζόμουνα συνέχεια, γιατί ήμουνα επαναστάτης σαν αξιωματικός γι’ αυτό ήμουνα και στην επανάσταση του Παπαδόπουλου.Δεν ανεχόμουνα ατιμίες και τέτοια πράγματα. Και πήγα στο επιτελείο και είπα: «Γιατί κύριοι, αφού το φτιάχνει, να το πετάει κιόλας»

 «…Αλλά με τον πατέρα σου είχαμε ιδιαίτερες σχέσεις. Ήταν τίμιος και ειλικρινής. Ενώ κάτι άλλοι δεν ήταν στο ήθος και στο ύφος του πατέρα σου. Ούτε ο ……, ήταν συμφεροντολόγος. Ο άλλος ο ….. καλός άλλα δεν ήταν του ήθους και του ύφους του πατέρα σου. Ο πατέρας σου ήταν πάντα ειλικρινής, τίμιος και έλεγε πάντα την αλήθεια. Δεν την φοβόταν. Ενώ οι άλλοι ήταν χέστες. Ε, τέλος πάντων».

 

«… Είχε έρθει ένας, τον ξέρει ο πατέρας σου, ο οποίος ήταν αρχαιότερος από τον πατέρα σου και είχε βγάλει και το Πολυτεχνείο, ήταν μαζί με τον Φέγγο και αυτός λοχαγός, πως τον λέγανε… (Σ.Δ.Σαμπάνη:για τον Αμπατζή λέει), ένας κοντός ήτανε. Ο οποίος όταν ήρθε εκεί πέρα στυλώθηκε με ύφος. Σου λέει εγώ είμαι του Πολυτεχνείου. Του λέω: «Άκουσε να δεις. Το πτυχίο του Πολυτεχνείου εδώ δεν κάνει φράγκο. Εδώ θα γίνεις μηχανικός, θα μάθεις τα αεροπλάνα», πως τον λένε…Και το έφερε βαρέως αυτός: «Να μου πει εμένα για το πολυτεχνείο». Οπότε μια μέρα είχε πιάσει βροχή και επειδή όλα τα αεροπλάνα δεν είχαμε μπορέσει να τα βάλουμε μέσα στα υπόστεγα ήταν τρία αεροπλάνα απέναντι από το συνεργείο. Αφού τα είδα τα αεροπλάνα λέω: «Τα αεροπλάνα αυτά τα προσέξατε; Τα συντηρήσατε; Κοιτάξατε μήπως έχουν νερά μέσα;». «Όχι, δεν έχουν τίποτα» μου λέει. Εγώ όμως είχα περάσει και είχα δει ότι η ουρά πίσω που είχε μια τρυπίτσα ήταν  βουλωμένη από τα χώματα, από τις προσγειώσεις κτλ, και μέσα είχε τέσσερα δάκτυλα νερό. Και όπως έβγαινε το ουραίο πτέρωμα και είχε μια τρύπα τόση που εκινείτο ο άξονας, είχε μπει νερό από κει. Του λέω «Έχετε δει μήπως έχει μπει μέσα νερό;». «Όχι, δεν έχει τίποτα» μου λέει. Δεν του δείχνω την τρύπα, σηκώνω λίγο έτσι το αεροπλάνο, βββρρρρρ, τσουλάει το νερό  μπροστά από κάτω από τη μηχανή που ήταν ανοιχτό. «Το καθαρίσατε; Δεν σας ρώτησα;». Τάχασε. «Ξέρεις που έχει τρύπα απορροής των υδάτων;». Με κοίταγε. Το σηκώνω, του δείχνω την τρύπα. «Έβαλες στρατιώτες σε όλα τα αεροπλάνα να δεις αν αυτές οι τρύπες είναι ανοιχτές;». Καλή του ώρα, παρ’ όλο ότι ένοιωσε κάπως πληγωμένος, είπε και τη καλή του την κουβέντα. «Ο Γρύσπος μου έδωσε ένα μάθημα που δεν το πήρα σε καμία σχολή». Από τότε ήταν ένας ωραίος άνθρωπος, μειλίχιος προσεκτικός και στις εκφράσεις του, είχε χάσει εκείνο το ύφος το αλαζονικό…¨

 

«… Αυτό έκανα εγώ, γιατί αυτά μου άρεσαν. Και γι αυτό όταν μου είπαν ότι δεν έμελλα να γίνω στρατηγός, εγώ είπα: «Εγώ δεν γίνομαι στρατηγός για να λέω βλακείες».

  

Άλλο κάτι;

 

«… Θα σου για τις 70.000 δραχμές…(γελάει).

Στη σχολή κάτω είχαμε τηλέφωνα με μανιβέλα, τα στρατιωτικά και ένα μόνο αυτόματο τηλέφωνο. Είναι δυνατόν να πετάνε 30-40 αεροπλάνα την ημέρα με ένα αυτόματο τηλέφωνο τι να κάνω. Ανεβαίνω λοιπόν στο επιτελείο και βλέπω ένα Ταξίαρχο. Βραδής λεγότανε. Του λέω: «κύριε Ταξίαρχε θέλω να μου δώσετε λεφτά να βάλω τηλέφωνα του ΟΤΕ στα γραφεία, όχι ένα, τουλάχιστον 4-5 τηλέφωνα για να μπορώ να επικοινωνώ με Α/Δ με, με, με …». Αυτός το ήξερε που ήμουνα γκρινιάρης. «Όλο λεφτά ζητάς»  μου λέει. «Ε, γαμώτο, τι να κάνω» λέω μέσα μου. Φεύγω από το γραφείο του και πάω στο γραφείο του Αρχηγού ΓΕΣ. Μπαίνω μέσα. Ήταν ένας Συνταγματάρχης εκεί στην είσοδο του γραφείου του. Λέω: «Θέλω τον κ. Αρχηγό». Με κοίταξε έτσι… «Δεν γίνεται, τι θέλεις;» λέει. «Άκουσες τι είπα; Θέλω να δω τον Αρχηγό». Φαίνεται φώναζα πολύ. Το γραφείο του, να φαντασθείς πως ήταν, είχε δύο πόρτες αλλά πρέπει να φώναζα πολύ. Και βγαίνει ο Αρχηγός του ΓΕΣ. «Ποιός είσαι;». «Γρύσπος λέγομαι». Και αμολάει ένα «Δημητράκη, εσύ είσαι;». Ο υπασπιστής τάχασε, μόλις άκουσε τον Αρχηγό. Πως τον λέγανε…; Προ του Αγγελή ήταν αυτός. Και με το Δημητράκη λέει: «Έλα μέσα». Πάω μέσα. «Καφεδάκι θα πιεις; Φέρε μας ένα καφεδάκι». Τι είχε συμβεί, δεν το ήξερα, μου τόπε αυτός. Αυτός ήταν στο πυροβολικό και όταν ήμασταν στη Θεσσαλονίκη προ του ’40 ήταν στην μοίρα του πατέρα μου και με ήξερε από τόσο δα. Γιατί προ του ’40 ήμουνα 13-14, εκεί μέσα. Αλλά εγώ που να ξέρω αυτά τα πράγματα. «Τι συμβαίνει;» Του λέω: «κ. Αρχηγέ έχω αυτό το πρόβλημα κάτω». Ήμουνα τότε αξιωματικός επιχειρήσεων, δεν ήμουνα διοικητής. «Θέλουμε να πάρουμε ένα τηλέφωνο, μας παίρνει ένας και μετά δεν έχουμε την δυνατότητα να εντοπίσουμε ότι το αεροπλάνο φτάνει στο τάδε Α/Δ.». Εν τω μεταξύ εγώ είχα συνεννοηθεί με τον ΟΤΕ της εποχής εκείνης ότι είχε 70.000 δρχ. όλη η υπόθεση εκείνη της εγκατάστασης 6-7 τηλεφώνων. «Και θέλω να μας εγκρίνει ο κ. Βραδής τις 70000 να κάνουμε την εγκατάσταση αυτή. Γιατί περιουσίες έχει πολλές εκεί κάτω 30-40 αεροπλάνα. Τεράστιες περιουσίες, τις 70.000 θα λυπηθούμε;». Παίρνει στο τηλέφωνο τον Βραδή, έρχεται μέσα, περνάει από δίπλα μου και μου λέει: «Εσύ όλο για να κάνεις φασαρίες είσαι». «Κύριε Βραδή, τα έχετε ακούσει αυτά;». «Τα έχω ακούσει κ. Αρχηγέ, αλλά…». «Δεν έχει αλλά και αλλά, να τα δώσεις τα λεφτά».

 

«..και θα σου πω κι’ ένα για τον Παπαδόπουλο…

Ήταν ο Παπαδόπουλος επιτελάρχης στη Δ/ΠΒ στο Κιλκίς. Με ήξερε από τη Σχολή Πυροβολικού, γιατί τον είχα καθηγητή, ποιός είμαι, τι είμαι και με είχε κατά κάποιο τρόπο στα υπόψη. Ήμουνα τότε λοχαγός και είχε κάνει μια προσπάθεια και έκανε ένα team μέσα στο Κιλκίς από μονάδες πυροβολικού και έκανε μαθήματα για να δίνουμε εξετάσεις να μπούμε στη Σχολή Πολέμου. Οπότε πήγαν όλοι, κοιτάει, εγώ έλειπα. Την 1^η φορά δεν πήγα, την 2^η δεν πήγα, με καλεί. «Έλα εδώ, γιατί δεν έρχεσαι;». «Διότι δεν πιστεύω στις εξετάσεις». «Τι είπες;» μου λέει. «Δεν πιστεύω στις εξετάσεις. Ποιός μπορεί εμένα να μου πει ότι τη λύση στο τακτικό θέμα που θα δώσω εγώ δεν είναι η καλύτερη και είναι αυτή που υιοθέτησε ο Α ή ο Β εξεταστής ο οποίος μπορεί να είναι ηλίθιος. Θέλετε στη Σχολή Πολέμου να μπουν άνευ εξετάσεων όλοι και όσοι αποτύχουν να αποστρατευτούν και όσοι επιτύχουν να πάνε μπροστά; Ειδάλλως δεν έρχομαι. Δεν δέχομαι να διαπραγματευτώ το μυαλό μου με άλλους.». Δυστυχώς τον στρατό τον χαλάνε ορισμένοι κουφιοκεφαλάκηδες».

 

«…Και είχα και ένα ατύχημα. Να στο πω σαν τελευταίο γιατί αλλιώς θα μείνεις πολλές ώρες.

 

Εκπαιδευόμουνα στα Ε/Π. Με εκπαίδευε εδώ στην Ελλάδα ένας αμερικάνος, τον οποίο είχαμε σύνδεσμο και τον έβαλε τότε ο Κ….. που είχε εκπαιδευτεί στην Αμερική και είχε επιστρέψει. Όλα πήγαιναν καλά. Αλλά τα πράγματα δεν τα λέγανε καλά, μου τα λέγανε μισά. Επίτηδες; Δεν τα ήξερε; Και κάναμε την λεγόμενη αυτοπεριστροφή. Και κάναμε τις ασκήσεις αυτές, όχι στο διάδρομο, αλλά εκεί που ήτανε χώμα. Έκανα την αυτοπεριστροφή εγώ, και την ώρα που γλίστραγε επάνω εκεί συναντάει το ένα το σκι ένα θάμνο και γυρίζει το Ε/Π ανάποδα. Και βρίσκομαι κρεμασμένος εγώ, να τρέχει η βενζίνη πάνω στον κινητήρα και να μην πάρει φωτιά. Εν πάση περιπτώσει ήταν ο Αλαμάνος τότε διοικητής. Ήρθανε, τρέξανε εκεί. Εγώ είχα βγει μόνος μου και καθόμουνα και τόβλεπα. Και σκεφτόμουνα τι λάθος έκανα. Λέω: «Ρε γαμώτο, τι λάθος έκανα, τι λάθος έκανα». Δεν είχα και βιβλία, δεν μούχαν δώσει βιβλία να διαβάσω ορισμένα πράγματα. Τι λάθος έκανα, τι λάθος έκανα. Γίνεται λοιπόν μια φασαρία, ένα κακό, και με τον αμερικάνο κουβεντιάζαμε, ο οποίος μάλιστα έφυγε από τον στρατό και κάπου εδώ αγόρασε μια μονοκατοικία και έμεινε εδώ. Και μ’ αυτόν έχω ιστορία και μ’ αυτόν, χέσιμο μεγάλο. Λοιπόν τι είχε συμβεί. Δεν μου είχαν πει ότι ανάλογα με την θερμοκρασία του περιβάλλοντος, της ημέρας εκείνης πρέπει να κόψεις τον κινητήρα σε ανάλογο ύψος ή εδώ ή εδώ. Όταν κάνει ζέστη που η ατμόσφαιρα είναι ελαφριά θα το κόψεις χαμηλά για να έχεις σίγουρο αποτέλεσμα, αλλιώς πιο ψηλά. Αυτά δεν μου τα είχε πει κανένας. Εν πάση περίπτωση αφού βρήκα βιβλία από κει και από δω και διάβασα, γίνεται μια ανάκριση από τη Στρατιά της Γερμανίας , την Αμερικανική Στρατιά. Και έρχονται εκεί στα Μέγαρα να πάρουν καταθέσεις κλπ, κλπ. Εγώ όμως είχα ενημερωθεί πλήρως, είχα διαβάσει  καλά. Βρήκα βιβλία περί Ε/Π κλπ, κλπ και τους λέω «Δεν μου ελέχθη αυτό, δεν μου ελέχθη εκείνο, δεν μου ελέχθη εκείνο. Και σαν πεπειραμένος εκπαιδευτής προτείνω η άσκησης αυτή να γίνεται πάντοτε επί σκληρού εδάφους, εκτός αν δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα. Αλλά άσκηση εφ’ όσον εξασκείται ο χειριστής, ποτέ επί μαλακού εδάφους». Περνάει ο καιρός και ύστερα από 1-1^1/2 μήνα περίπου βγαίνει εντολή από την Στρατιά της Γερμανίας προς όλες τις μονάδες της Ευρώπης ότι η άσκηση αυτοπεριστροφής θα γίνεται εις τον διάδρομο και μόνο εκεί. Εάν ήμουνα κανένας χέστης και δεν έλεγα τίποτα, κάποιος άλλος θα την πλήρωνε. Επαναστάτης εγώ αμέσως. «Δεν μου τα είπατε κύριοι, έτσι είναι τα πράγματα, αυτά λένε τα βιβλία». Και κόπηκαν οι ασκήσεις αυτές σε μαλακό έδαφος. Γι΄ αυτό τώρα να πούμε τα λέω και νοιώθω ότι ζω την εποχή εκείνη. Νοιώθω σαν να είμαι νέος τώρα».

 

Τη θυμάστε την είσοδο αυτή;

 

 

«… Εγώ έκατσα στη Σχολή όπως σου είπα από το ’52 μέχρι το ’71. Ουδέν ατύχημα, Τουλάχιστον τα χρόνια που είχα διοικητικά καθήκοντα. Ουδέν. Γιατί τα προλάβαινα…».

«… Σου λέω όσα χρόνια είμαι εκεί ούτε ένα ατύχημα. Μόλις έφυγα έπεσαν δύο αεροπλάνα. Δεν ξέρω, ο Θεός με βοηθάει, με προστατεύει στη ζωή, δεν ξέρω που να το αποδώσω. Ποτέ ατύχημα, τίποτα, μηδέν. Αλλά δεν έκανα όμως και τον προφέσορα. Προσπαθούσα να βοηθήσω τους πάντες εφαρμόζοντας την αρχή του πατέρα μου. «Θα σέβεσαι τους ανωτέρους σου, θα αγαπάς και θα υπερασπίζεσαι τους κατωτέρους σου». Αυτό ήθελα. Για αυτό είπα κάποτε στον Α/ΑΣΔΕΝ, «εγώ κύριοι είμαι ο διοικητής, εγώ είμαι ο υπεύθυνος. Τι σχέση έχει ο λοχαγός.».  Διότι υπάρχουν διοικητές οι οποίοι, στη ζωή τους γνώρισα, «Μα αυτό δεν μου το ανέφεραν, μα αυτό δεν μου το είπαν», όταν είσαι στο είπανε δεν στο είπανε είσαι υπεύθυνος για τα πάντα και να τα μαθαίνεις όλα. Γιατί εγώ είχα μία αρχή. Μόλις έμπαινα το πρωί στη μονάδα ως διοικητής, πήγαινα στο γραφείο, κοίταγα ότι χαρτιά και αλληλογραφία είχα όπως ερχόταν, μου έφερνε ο υπασπιστής ότι ήταν να υπογράψω για να φύγει και από κει και ύστερα καβάλαγα ένα τζιπ και έφερνα βόλτα όλο το αεροδρόμιο, να ξέρω σε ποια κατάσταση βρίσκεται η κάθε του πλευρά, τα συνεργεία, οι αποθήκες, να ξέρω που βρίσκομαι, τι έχω, τι μου λείπει, τι χάλασε, τι πρέπει να αντικατασταθεί. Ήμουνα ενήμερος των πάντων. Αυτή ήταν η αρχή μου και αυτά έχω πει και στο γιο μου (Σ.Δ.Σαμπάνη: στρατιωτικός και αυτός). Εγώ δεν φοβήθηκα κανένα, εφ’ όσον είχα δίκιο.»

 «…Με όλα αυτά που σου λέω μου θύμησες την ζωή μου. Και γιατί στα είπα όλα αυτά… Όπως γίνονται οι συγκεντρώσεις 2-3 φορές της ΑΣ σκέπτομαι, γιατί δεν κράτησα σημειώσεις να τα γράψω όλα αυτά. Δεν υπερηφανεύομαι γιατί ήμουνα άριστος, αλλά έχω ζήσει στη ζωή μου τέτοια πράγματα, τι να σου πω… Το ένα μου έρχεται πίσω από το άλλο. Τι να θυμηθώ… Να σου λέω πράγματα που αντιμετώπισα και δεν φοβήθηκα ποτέ κανένα.»

«Τώρα γιατί στα είπα όλα αυτά. Πιθανώς να σε κούρασα με τον μονόλογό μου. Όχι για να παρουσιάσω τον εαυτό μου ότι είμαι κάτι τι. Ένας κοινός θνητός είμαι. Ούτε υπήρξα το μεγαλείο της ΑΣ, απλώς απέκτησα τεράστια πείρα γιατί έμεινα πολλά χρόνια και ούτε παρακάλεσα κανένα να με αφήσει εκεί τόσα χρόνια. Οι γνώσεις μου θέλεις, ο χαρακτήρας μου θέλεις, όταν έφτανε το όνομα στις μεταθέσεις, όποιος ήταν εκεί πάνω στο πυροβολικό έλεγε: «Αυτόν άστο». Αυτά μου τα είπαν άνθρωποι από μέσα εκεί, δεν τα έβγαλα εγώ, Και κάποιος απ’ αυτούς, όνομα και μη χωριό ρώτησε: «Γιατί αυτόν στρατηγέ τον τραβάτε, τον τραβάτε και τον βγάζετε από κει;». «Γιατί δεν μπορώ να βάλω άλλον. Ποιόν να βάλω».

 

 

«…Έφυγα από τον στρατό λόγω μιας αδικίας χάνοντας 400 θέσεις. Θα πεις έχασες φεύγοντας; Όχι, γιατί δούλεψα σε εταιρίες, έβγαλα λεφτά και έχτισα το σπίτι. Θέλω να πω ότι η τύχη του καθενός φαίνεται να είναι προδιαγεγραμμένη. Πέρασα δύσκολες στιγμές αλλά δεν λύγισα. Εγώ δεν ξέρω αν είμαι λάθος ή όχι, ήμουνα της εξής αρχής. Κάθε μέρα που περνάει τη ξεχνάω και γι αυτό έχω ξεχάσει ορισμένα πράγματα. Είμαι 84 χρονών. Για να φτάσεις στην ηλικία την δική μου, πρέπει να ξεχάσεις το παρελθόν, να ζεις το παρών και να οραματίζεσαι το μέλλον, τι θέλω να κάνω, τι επιδιώκω, τι, τι, τι. Το παρελθόν στεναχωρεί, για αυτό κρατώντας τα συμπεράσματά μας για αυτό, κοιτάμε το παρόν και το μέλλον Δημητράκη».

 

 

Αυτά άκουσα στις 13 Φλεβάρη το απόγευμα από ένα από τους στυλοβάτες και «οραματιστή της ΑΣ» (κατά μερικούς νεώτερους). Από το στόμα, την καρδιά και την μνήμη του κ. Γρύσπου και είμαι σίγουρος ότι έχει ακόμη πολλά να μας πει και να μας δείξει. Η ευχή η δική μου και νομίζω πολλών από εσάς είναι να υπάρξουν και άλλοι πολλοί που θα μας ανοίξουν την καρδιά τους και το μυαλό τους για να μαθαίνουμε εμείς οι νεώτεροι – μέσα και έξω από την ΑΣ- ώστε να οδηγήσουμε (αυτοί που κρατάνε τις τύχες του) το Όπλο εκεί που του αξίζει.

 

13 Φεβρουαρίου 2008

Δημήτρης Σαμπάνης

 

 

ΥΓ ARMY AVIATOR

 

Επειδή στις φωτογραφίες που προβάλουμε στην σελίδα του κ. Γρύσπου, εικονίζονται και πολλοί συνάδελφοι, θα ήθελα να παρακαλέσω, όποιος από αυτούς δεν θα ήθελε να αναρτηθεί η φωτογραφία ή να αναφερθεί το όνομά του, να μου το πει στέλνοντας ένα mail στη διεύθυνση jhonlost@aol.com

Συνέχεια στο : Ο ΣΤ.ΑΤΣΑΛΟΣ για τον Σχη (ΠΒ) ε.α κ. ΓΡΥΣΠΟ