ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ κ. ΓΡΥΣΠΟΥ ΣΤΟΝ Δ. ΣΑΜΠΑΝΗ (σελ. 2η)
Συνεχίζουμε σήμερα με την 3η σελίδα του αφιερώματος για τον Συνταγματάρχη (ΠΒ) ε.α Γρύσπο Δημήτριο.
Τα ερωτήματα είναι η συνέχεια των ερωτημάτων του Δ. Σαμπάνη της 2ης Σελίδας.
– Τα α/φη ήταν όλα αξιόπιστα; Υπήρχαν ατυχήματα; Είχαν προβλήματα σε επίπεδο ασφάλειας πτήσεων;
«Τα ατυχήματα τα οποία είχε η ΑΣ ήταν άλλα από απροσεξίες ή υπερβάλλοντα ζήλο επίδειξης ή από βλακεία. Φερ’ ειπείν ο συχωρεμένος ο Περισσάκης σκοτώθηκε από βλακεία. ( Σ. ArmyAviator: Το ατύχημα συνέβη στις 18 Οκτ 1952. Στο αεροσκάφος επέβαινε και ο Στρατιώτης Σπανάκης Μ, που επίσης φονεύθηκε.). Αφού είδε όταν ξεκίνησε με το L-21B τον καιρό, μην μπαίνεις μέσα στα σύννεφα αφού δεν έχεις την εκπαίδευση τουλάχιστον. Μπήκα και εγώ μέσα στα σύννεφα αλλά είχα υποστεί εκπαίδευση ενόργανου πτήσεως. Πηγαίνοντας μάλιστα προς το Βόλο και πριν μπω στον κόλπο (Σ. Δ. Σαμπάνη: Παγασητικός), εκεί με έκλεισε ένα σύννεφο. Αμέσως τι κάνω. Ενόργανη πτήση, τα μάτια μου μέσα στα όργανα. Λέω στις πόσες μοίρες πάω; 90° πρέπει να πάω δεξιά να βγω στη θάλασσα. 90° δεξιά κατεβαίνω σιγά-σιγά στα 400-500 πόδια, βγήκα έξω από το σύννεφο. Αλλά είχα υποστεί εκπαίδευση, ενώ ο Περισσάκης που δεν την είχε, σκοτώθηκε. Όλοι από υπερβάλλοντα ζήλο και από άγνοια πήγαν. Ο άλλος με το Ε/Π (Σ. Δ. Σαμπάνη: Βασιλάκος Χρήστος), ( Σ. ArmyAviator: Το ατύχημα συνέβη στις 23 Φεβ 1966), εκεί κοντά στη Λαμία, αυτός πήγε γιατί χτύπησε στα σύρματα. Η καταγωγή του ήταν από εκεί κοντά (Σ.Δ.ΣαμπάνηΑλμυρός Βόλου). Μόλις το έμαθα πήρα ένα Ε/Π και πήγα και το είδα. Τι να πω. Πήγε και προσγειώθηκε ανάμεσα στα σύρματα. Υπολόγισε το σκάφος αλλά όχι και το στροφείο…
Όλα τα ατυχήματα ήταν ατυχήματα λόγω έλλειψης εμπειρίας και υπερεμπιστοσύνης. Ο χειριστής ο οποίος έχει υπερεμπιστοσύνη στον εαυτό του είναι προβληματικός. Το αεροπλάνο δεν αστειεύεται.»
– Πείτε μας κάτι χαρακτηριστικό από κάποια επιχειρησιακή σας αποστολή.
«Όταν πήγα μια φορά στην Κρήτη με το U-9 και γυρίζαμε είχα ένα συγκυβερνήτη, άριστος, ο οποίος κατόπιν έφυγε. Ο Γουδίρας. Έφυγε και πήγε στην Ολυμπιακή (Αεροπλοΐα) και βγήκε και κυβερνήτης. Ο Γουδίρας όταν επρόκειτο να πετάξει για solo, πήγα να τον πετάξω για να πάει solo. Ήταν στην γραμμή όλοι της σειράς (Σ.Δ.Σαμπάνη:17ης) και επέταξα έναν άλλο πιο μπροστά, δεν θυμάμαι πως τον έλεγαν, και άφησα τον Γουδίρα πίσω. Ερχόμενος πίσω και θέλοντας να πάρω τον επόμενο, για μια στιγμή πετάει το καπέλο του ο Γουδίρας και φωνάζει. Γύρισα λοιπόν και του έβαλα ένα πάγο και του λέω: «Πού βρίσκεσαι. Πετάς το καπέλο σου, γιατί το πετάς;». Ενθουσιάστηκε αυτός γιατί ήταν φίλος του ο προηγούμενος. Πώς τον έλεγαν Μανωλίδης, Μανώλης κάπως έτσι (Σ.Δ.Σαμπάνη:επρόκειτο για τον Υπολοχαγό Μαντέλη, επιβεβαιώθηκε από επαφή μου με κ. Γουδίρα στις 29-3-08). Αφού του έβαλα τον πάγο, μετά απ’ αυτόν ήταν η σειρά του να πετάξει. Γυρίζει και του λέει του άλλου: «Την πάτησα, ο Γρύσπος δεν θα δεχθεί να πάω solο». Μπήκαμε μέσα, πετάξαμε, αλλά είναι τρομερό χέρι. Τον είδα λοιπόν, πρώτη στροφή, δεύτερη, τρίτη, του λέω: «Τράβα». Τάχασε για μια στιγμή. Το κατάλαβε. Ύστερα όταν σαν χειριστής ήτανε άριστος, τον έστειλα και πήγε στην ενόργανη πτήση στην Αμερική και πετάγαμε μαζί ύστερα. Αφού να φανταστείς πέταγε τόσο καλά ώστε ένα βράδυ πήγαμε από τα Μέγαρα στη Θεσσαλονίκη και οι ελεγκτές εναερίου κυκλοφορίας τα χάσανε με τον τρόπο με τον οποίο προσγειωθήκαμε. Δηλαδή τηρήσαμε όλους τους κανόνες όπως έπρεπε κλπ. Και όπως ήμασταν με τις φόρμες δεν είχαν καταλάβει τι είμαστε. Λένε: «Τι είστε;» «Είμαστε του στρατού». «Πρώτη φορά βλέπουμε τέτοιους αεροπόρους. Έρχονται οι δικοί μας και τα κάνουν σαλάτα». Και ήταν τρομερό χέρι. Και για αυτό πρόκοψε και πήγε στην Ολυμπιακή ως χειριστής Ε/Π, πήρε το πτυχίο του αεροπλάνου ύστερα, πήγε συγκυβερνήτης, σιγά-σιγά έφτασε και κυβερνήτης. Και έφυγε για σύνταξη από κει. Αλλά τρομερό χέρι. Ένας αυτός ήτανε που ήταν πολύ καλός.
– Και κάτι από τη περίοδο που ήσασταν εκπαιδευτής στη ΣΑΣ;
«…Έρχεται στη Σχολή μια σειρά στην οποία ήταν μέσα και ένας που ήταν κομμένος από την αεροπορία και πήγε στη ΣΣΕ όπως προβλεπόταν από το νόμο και βγήκε αξιωματικός του στρατού. Εγώ είχα ορίσει τότε, που ήμουνα αξιωματικός επιχειρήσεων, ότι θα υποβάλλει ο κάθε ένας, επειδή ήξερα την περίπτωση αυτή ότι κομμένοι αεροπόροι είναι στη σχολή, υπεύθυνη δήλωση ότι δεν κόπηκε από καμιά αεροπορική σχολή. Διότι δεν είναι δυνατόν να τον έκοψε η αεροπορία και να πούμε εμείς είναι ικανός. Θάρθει η αεροπορία και θα μας πει: «Εσείς είστε καλύτεροι από μας;» Οπότε έρχεται αυτός και δεν θυμάμαι τώρα, του είπανε…, το πήρα χαμπάρι και όπως ήταν στα θρανία εκεί, πήγα από πάνω του και του είπα: «Να υπογράψεις και αυτή τη δήλωση», «Καλά κ. Λοχαγέ». Αυτός όμως είχε τρομερές διασυνδέσεις με το επιτελείο, με τον Π…, με τον Μιχάλη τον Μ…, με τον οποίο είχα τσακωθεί πολλές φορές, πηγαίναμε μαζί και τελειώσαμε και την ίδια σειρά στα Ε.ΠΑΡ. Και με παίρνουν στο τηλέφωνο οι κύριοι αυτοί, και οι δύο από την Δνση ΠΒ ότι αυτός πρέπει να περάσει. «Ή αυτός ή εγώ» λέω. «Τέρμα. Εφ’ όσον εγώ θάμαι εδώ, αυτός δεν βλέπει αεροπλάνο». Και να φαντασθείς, η φύση μ’ έχει προικίσει έτσι ώστε να διαγνώνω εγκαίρως. Τον διώξανε από τον στρατό κακήν κακώς. Κάθαρμα, μεγάλο κάθαρμα. Λοχαγό ή ταγματάρχη τότε, τον έδιωξαν. Αλλά οι άλλοι δύο με είχανε ψοφήσει. Γιατί ήταν στην Δ/ση ΠΒ εκεί, και από κει ήρθε κάτω. Αλλά και ο ένας με ήξερε και ο άλλος με ήξερε και σου λέει δεν βγαίνει τίποτα…
Να γίνω θυσία για άνθρωπο, να τον βοηθήσω ναι, όχι όμως έξω από τους κανόνες της ηθικής».
– Είχατε δύσκολες αποστολές στην ΑΣ;
«…Αρκετές. Μια φορά, δεν μπορώ να θυμηθώ τ’ όνομά του τώρα (Σ.Δ.Σαμπάνη:μάλλον ο Παπαγιάννης) ένας μαθητής πέταγε με Cessna. Και ήμουνα τότε αξιωματικός επιχειρήσεων. Διοικητής ο …, δεν θυμάμαι τώρα, ένας από το Κιάτο, ο Βασίλης ο … δεν θυμάμαι επίθετο (Σ.Δ.Σαμπάνη:μάλλον ο Γιαννόπουλος). Χτυπάει το τηλέφωνο και μου λέει ότι κάποιος που πέταγε solo έκανε αναγκαστική. Τι είχε συμβεί. Ήταν λίγο κρύος ο καιρός και δεν είχε τραβήξει το ζεστό, οπότε άρχισε ο κινητήρας και ρετάριζε. Τα χρειάστηκε και προσγειώνεται σε μία παραλία, σ’ ένα χώρο εκεί δίπλα στην άμμο, πετραδάκια ήταν και στην άκρη από την άλλη πλευρά είχε παλούκια με σύρματα από τα οικόπεδα που ήταν εκεί. Δεν είχε πάθει όμως το αεροπλάνο τίποτα. Στην Κινέττα ήταν προς τα εκεί. Φεύγει ο διοικητής ο Βασίλης πάει με τ’ αυτοκίνητο εκεί, το βλέπει. «Πω, πω». Φασαρία, κακό, έρχεται και μου λέει: «Αυτό κι αυτό». «Για στάσου» του λέω «γιατί χαλάς τον κόσμο. Θα πάω εγώ να το φέρω». «Α, ρε» μου λέει. «Θα πάω να το φέρω εγώ, τι σε νοιάζει εσένα». Πάω λοιπόν, το βλέπω. Ο τροχός από την ακτή, από την θάλασσα απείχε λιγότερο από μέτρο. Ο άλλος ήταν μέσα. Η πτέρυγα απείχε από τα παλούκια τόσο, (δείχνει με τα χέρια 15-20 εκατοστά). Είχα πάει με το αυτοκίνητο φυσικά. Ήταν ο οδηγός εκεί, ένας άλλος που είχα πάρει βοηθό, ήταν και ο χειριστής εκεί, δεν θυμάμαι τ’ όνομά του, ένα καλό παιδί. Λέω : «Ακούστε. Θα μπω μέσα, θα το βάλω μπροστά το αεροπλάνο, θα βάλω φουλ κινητήρα, θα κρατάτε από πίσω, και μόλις κάνω το χέρι μου έτσι, θα μ’ αφήσετε». Είχα βάλει κατάλληλα και την πίεση στα ποδοστήρια και σηκώνεται ο αριστερός τροχός οπότε δεν ακουμπούσε και απογειώνεται. Και έτσι το πήγα πίσω. Ο διοικητής χάλασε τον κόσμο. «Κάτσε του λέω, μη λες κουβέντα πουθενά, τίποτα. Σώθηκε ο χειριστής, σώθηκα το αεροπλάνο, τέρμα, ξέχασέ το. Γιατί αν πεις κάτι θα γίνει σούσουρο. Θα το γράψουνε οι εφημερίδες και θα είναι εις βάρος μας και βάρος σου.» Είδα και έπαθα να τον πείσω. Δεν μας πήρε χαμπάρι κανένας. Πως τον λέγανε, ονόματα ξεχνάω πάντοτε.
Πολλές ιστορίες, πολλές, αλλά δεν έχω την υπομονή να κάτσω να τα γράψω. Τώρα δε που δεν βλέπω καλά να διαβάσω και να γράψω, τα λέω μόνο.»
«…Ο Θεός καμιά φορά βοηθάει. Μια φορά γυρίζαμε από την Κρήτη. Είχα τον συγκυβερνήτη μου. Εγώ όταν είχα συγκυβερνήτη τις περισσότερες φορές έκανα πως κοιμόμουνα. Διότι ή το θες ή δεν το θες όταν είσαι εκπαιδευόμενος και έχεις τον καθηγητή σου δίπλα και σε βλέπει όλη την ώρα και σου λέει κάνε εκείνο ή κάνε το άλλο, τα χάνεις. Εγώ είχα γείρει το κεφάλι μου στο πλάι. Έκλεισα και τα μάτια μου και του λέω «Θα με ξυπνήσεις όταν θα φθάσουμε πάνω από τα Μέγαρα». Ήταν με το Aerocommander. Δεν θυμάμαι ποιόν είχα πάει στην Κρήτη. Πάνω από την Μήλο, ακούω τον ένα κινητήρα, ναι ο δεξιός κινητήρας, άρχισε να χάνει στροφές. Αυτός δεν το έχει πάρει χαμπάρι. Με το που το καταλαβαίνει του λέω: «Άστο να δουλεύει έτσι». Φτάνουμε πάνω από τα Μέγαρα. Εγώ δεν κοιμόμουνα, κλειστά τα μάτια είχα για να μην τον επηρεάσω. Σου λέει, αφού κοιμάται αυτός, τα πράγματα πηγαίνουν όλα καλά. Ο τρόπος με τον οποίο πάντοτε διοικούσα τους παρακάτω ήταν να μην τους προξενώ φόβο. Φθάνουμε εκεί και προσγειωνώμεθα, το προσγείωσα εγώ βέβαια. Έβαλα τους τεχνικούς να δούμε τι είχε συμβεί. Είχαμε πάρει βενζίνη από το Α/Δ (113 ΠΜ) από την Κρήτη από το Ηράκλειο. Εκεί ήταν η αεροπορική βάση. Ατύχησε. Είχαν ένα βυτιοφόρο στο οποίο είχαν την βενζίνη μέσα κάνα 2 χρόνια ίσως και 3. Άλλη η βενζίνη αν παραμείνει έτσι πιάνει μύκητες, το οποίο δεν το ήξεραν αυτοί. Οπότε μόλις κατεβαίνουμε κάτω βγάζω, είχα εκπαιδευτεί και ως τεχνικός εγώ, το φίλτρο, το οποίο φίλτρο ήταν μεταλλικό και νάναι γεμάτο χνούδι. Και ο ένας και ο άλλος κινητήρας. Αλλά στη μία δεξαμενή τα πράγματα ήταν χειρότερα. Τραβάω μια αναφορά στο ΓΕΑ και γίνεται μια αναταραχή. Διατάσσεται προανάκριση και διαπιστώνεται ότι η βενζίνη εκεί ήταν 2-21/2 χρόνια μέσα χωρίς να χρησιμοποιηθεί το βυτιοφόρο. Που έπρεπε μετά από ένα χρονικό διάστημα, ή να την πετάξουν ή να χρησιμοποιηθεί, ειδάλλως πιάνει αυτούς τους μύκητες. Έγινε μια φασαρία, ένα κακό, να με καλούν να πηγαίνω στο ΓΕΣ, στο ΓΕΑ. «Ε, κύριοι, αυτά είναι τα πράγματα πως να το κάνουμε». Αλλά είχα φυλάξει το φίλτρο. «Ορίστε κύριοι». Και κάνουμε μια επιτροπή, γίνεται η έρευνα στο αυτοκίνητο. Είχε πιάσει μύκητες η βενζίνη. Και δεν το ξέρανε καθόλου, πρώτη φορά συνέβη. Καλά σε μένα συμβαίνουν όλα τα παράξενα πράγματα; Όλο κάτι ανισόρροπα σε μένα πάντοτε συμβαίνουν».
( Για την απομαγνητοφώνηση Δ.Σαμπάνης)
Συνέχεια στο : ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ κ. ΓΡΥΣΠΟΥ ΣΤΟΝ Δ. ΣΑΜΠΑΝΗ (σελ. 3η)
ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ ΣΤΡΑΤΟΥ 
