ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΠΤΗΣΕΩΝ (Νο 8)- ΠΕΤΩΝΤΑΣ ΣΤΗ ΒΡΟΧΗ
ΠΕΤΩΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΒΡΟΧΗ
ΜΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ.
Η βροχή είναι αναμφισβήτητα ένα πολύ απαραίτητο στοιχείο της ύπαρξης μας, σε αυτόν τον πλανήτη. Παρέχει την υγρασία για την βλάστηση μας, πόσιμο νερό για εμάς και τα ζώα και καθαρίζει την ατμόσφαιρα. Ο κατάλογος των ουσιαστικών ωφελειών που απορρέουν από την βροχή είναι ατέλειωτος….
Αλλά τι γίνεται με μας τους χειριστές όταν βρεθούμε να πετάμε μέσα σε βροχή.
Μερικοί ανεπάγγελτοι χειριστές υποστηρίζουν ότι «δεν υπάρχει πρόβλημα για το αεροπλάνο να πετά μέσα στη βροχή»
Αυτό, βέβαια, δεν είναι εξ ολόκληρου αληθινό, αλλά ας το αφήσουμε για λίγο στην άκρη.
Αν όμως υποθέσουμε ότι το αεροπλάνο δεν επηρεάζεται από την βροχή, ο χειριστής επηρεάζεται και μάλιστα και από ψυχολογικής και από φυσιολογικής πλευράς.
Ας εξετάσουμε τους ψυχολογικούς παράγοντες πρώτα.
Τα περισσότερα ελαφρά αεροπλάνα και ελικόπτερα έχουν τα αλεξήνεμα κατασκευασμένα από Plexiglas και lexan. Τα υλικά αυτά είναι αρκετά ανθεκτικά και ελαφρά δεν έχουν όμως την δυνατότητα ηχομόνωσης. Πτήση σε δυνατή βροχή είναι σαν να βρισκόμαστε στους καταρράκτες του Νιαγάρα με ομπρέλα. Οι κάσκες των χειριστών και τα καλής ποιότητας ακουστικά, μετριάζουν τον θόρυβο, αλλά δεν τον εξαλείφουν οριστικά και ο θόρυβος έχει την δική του βαρύτητα στην κόπωση του χειριστού.
Η κούραση, μισής ώρας πτήσης σε δυνατή βροχή, αντιστοιχεί με την κούραση 2 ωρών πτήσης σε καλό καιρό.
Ακόμη και πέρα από τον παράγοντα κούραση μπορεί να δημιουργηθεί και μια κλειστοφοβική αίσθηση.
Αν και οι χειριστές έχουν μάθει να πετάνε όργανα με «κουκούλα» και γνωρίζουν ότι η ορατότητα τους είναι περιορισμένη, για κάποιο λόγο (εκπαίδευση) στην δυνατή βροχή και χωρίς την κουκούλα καταλαβαίνουν ότι βρίσκονται σε πραγματικές συνθήκες περιορισμένης ορατότητας. Όταν ο χειριστής βρεθεί σε περιβάλλον με δυνατή βροχή, πρέπει να συνεχίσει να πετάει με τα όργανα. Μερικές φορές ο χειριστής, ιδιαίτερα ο νέος στην πτήση δι οργάνων, βρίσκει τον εαυτό του να παλεύει με κύματα πανικού αν και γνωρίζει ότι δεν είναι σε κατάσταση ανάγκης αλλά η σκέψη ότι δεν υπάρχει γρήγορη διαφυγή από αυτήν τη κατάσταση, τον αγχώνει.
Ένα άλλο μικρό τυχαίο γεγονός, μια μικρή διαρροή νερού από το αλεξήνεμο, φορτίζει ψυχολογικά τον χειριστή. Πετώντας μέσα σε βροχή το νερό κτυπάει το αλεξήνεμο από διαφορετικές διευθύνσεις και όχι όπως είναι σταθμευμένο το αεροπλάνο στην πίστα.
Μερικές φορές μικρές διαρροές που δεν είχαν εντοπισθεί ενωρίτερα μπορεί να εμφανιστούν στο πιλοτήριο σαν σιντριβάνι νερού δεδομένου ότι το μέσον κινείται με 100 μίλια και άνω ταχύτητα. Είναι βέβαιο ότι δεν θα προκληθεί κάτι σοβαρό από τέτοιες μικροδιαρροές αλλά αποσπούν την προσοχή του χειριστή και τον επηρεάζουν ψυχολογικά διότι αισθάνεται ότι αυτό το εχθρικό περιβάλλον εισβάλει στον υποτιθέμενο ασφαλή χώρο του πιλοτηρίου.
Φυσικοί παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τον χειριστή που πετάει σε βροχή.
Δεδομένου ότι η βροχή σε υψόμετρα είναι πιο κρύα από την ανθρωπινή αναπνοή, είναι απαραίτητο να ενεργοποιηθεί το καλοριφέρ, αν το αεροπορικό μέσο δεν διαθέτει κλιματισμό, προκειμένου να ξεθολώσει το αλεξήνεμο. Μια τέτοια κατάσταση – ιδιαίτερα το καλοκαίρι – μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον χειριστή, ο οποίος ήδη έχει υψηλή θερμοκρασία λόγω του άγχους. Το γεγονός αυτό όμως του προσθέτει επιπλέον κούραση. Αν σε αυτά όλα προσθέσουμε και κάποια προβλήματα σε κάποιο επιβάτη, λόγω υπερβολικής ζέστης, τότε τα πράγματα γίνονται ακόμη πιο δύσκολα για τον χειριστή, σε σημείο που μπορεί να πλησιάζει τα όρια του.
Δεδομένου ότι αυτό το άρθρο ασχολείται πρώτιστα με τον ανθρώπινο παράγοντα δεν θα αφήσουμε αναπάντητες αυτές τις δηλώσεις των ανεπάγγελτων χειριστών ότι δηλαδή το αεροπλάνο δεν έχει πρόβλημα στην βροχή.
Η απόδοση των κινητήρων των αεροσκαφών μειώνεται σε πτήσεις μέσα σε βροχή. Ο κινητήρας παράγει λιγότερη δύναμη επειδή ο αέρας που λαμβάνεται για την καύση είναι λιγότερο πυκνός από τον ξηρό αέρα στην ίδια θερμοκρασία. Το μίγμα αέρος θα είναι πολύ πλούσιο με αποτέλεσμα ο χειριστής να φτωχύνει το μίγμα για να αντισταθμίσει την χαμηλή πυκνότητα του αέρα. Ένα άλλο πρόβλημα πετώντας στην βροχή είναι η πιθανότητα σχηματισμού πάγου στο καρμπυρατέρ και το θερμό- ψυχρό πρέπει να ενεργοποιηθεί για την αποφυγή δημιουργίας πάγου, που πάλι έχει ως αποτέλεσμα την περαιτέρω φτώχυνση του μίγματος που φέρνει κάποια απώλεια της ισχύος.
Πετώντας στην βροχή έχουμε περισσότερη οπισθέλκουσα. Δεδομένου ότι το νερό είναι πυκνότερο του αέρα, απαιτείται περισσότερη ιπποδύναμη για να απομακρυνθεί μια σταγόνα νερού από την ίδια ποσότητα αέρα. Αυτό βεβαία είναι μικρότερης σημασίας και μπορεί να χάσει το αεροπλάνο μερικά μίλια ταχύτητα.
Ενώ μερικοί χειριστές δεν αισθάνονται βολικά σε μέτρια ή δυνατή βροχή, κανείς δεν αισθάνεται βολικά σε παγωμένη βροχή. Πρέπει να ελέγχεται καλά ο καιρός όταν πρόκειται να πετάξουμε σε τέτοιες συνθήκες.
Εάν για παράδειγμα ο χειριστής πετάξει σε βροχή κάτω από το σημείο αναστροφής της θερμοκρασίας, πρέπει να παρακολουθεί την εξωτερική θερμοκρασία με προσοχή. Ο αέρας στα ύψη της αναστροφής μπορεί να βρίσκεται σε μονοψήφια νούμερα με τάση να πλησιάζει το μηδέν οπότε οδηγούμαστε σε παγωμένη βροχή.
Η ΑΠΛΗ ΛΥΣΗ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΓΥΡΙΣΟΥΜΕ ΠΙΣΩ.
Η πρόθεση αυτού του άρθρου δεν είναι να αποθαρρύνει τους χειριστές να πετούν μέσα στην βροχή. Απεναντίας είναι να βοηθήσει τους χειριστές να βελτιώσουν τις γνώσεις τους και τη τεχνική τους ώστε να ξαναθυμηθούν αυτά τα στοιχεία.
Κατανοώντας αυτούς τους παράγοντες. ο χειριστής έχει τις απαραίτητες γνώσεις για να εξοπλιστεί κατάλληλα και να προετοιμαστεί για τέτοιες καταστάσεις πτήσης.
Στέφανος Άτσαλος
5 Ιουνίου 2008
